Uvverzich van de sjtambeum van de Europese dynastieë. In kleur were de versjillende families aangegeve, mit e sjtriepke nao oonder e keend (lang neet compleet) en mit 'n X e huwelik. N+N is e huwelik tusje naef en nisjeke, N+O is 'nne noonk mit zië nisjeke. Keender kriege de kleur (juus wie d'r naam) van d'r pap. Beginnend in d'r 16e iëw, mit Henry VII en Henry VIII van de Tudors en Filips de Schone en Karel V van de Habsburgers.
Ingeland
In Ingeland regere de Tudors, mit Henry VII en Henry VIII en nao hem zieng dochter Mary Tudor en daonao häör zuster Elisabeth, the Virgin Queen. Zoe wie d'r naam al zaet, sjtirft die zoonder dat ze getrowd is en keender hat en zoe gaet d'r troën uvver nao naokommelinge van Henry VII, de Stuarts. Mary en Henry Stuart waore allebei klingkeender van 'n dochter van Henry VII, dus naef en nisjeke. Via James (Jacobus) en Charles (Karel, dae trowt mit Henriëtte-Maria, dochter van Henry IV, dus 'n zus van Louis XIII en daomit 'n tant van Louis XIV) kump Mary Stuart en dus och sjtadhouwer Willem III an de mach. Die twie waore via häöre pap en zieng mam allebei klingkeender van Charles en dus naef en nisjeke. Zie kriege ging keender en zoe kump d'r troën via Frederik en Sophia (van de Palts) in 't hoes Hannover. Sophia waor troewes och de oma van Frederik-Willem I, kunning van de Pruusje. Via George I, II en III kump e bie George IV, zienge broor Willem IV en via hunne broor Eduard-August bie 'Queen Victoria'. Eduard-August trowt mit Victoria van Saksen-Coburg en hun dochter Queen Victoria trowt mit häöre naef, Albert Saksen-Coburg, mè bie hun klaekeend George V wurd dur d'r Uursjte Weldoorlog de familie herneumd tot Windsor. 'nne Noonk van Queen Victoria, Leopold, wurd d'r uursjte kunning der Belsje en 'n dochter van Queen Victoria (och Victoria) wurd de mam van kaiser Wilhelm II, dus 'nne naef van George V. Dao de mam van, Alexandra van Denemarke is 'n zuster van Dagmar, die de mam wurd van tsaar Nicolaas II, dus och wer 'nne naef van George V...
Rooms-Duutsj en later Oosterieks Keizer
De Habsburgers regere roond 1500 uvver haof Europa: uvver Sjpanje, Napels, Sicilië, Bourgondië en de Nederlande, Oosteriek, Duutsjland en daomit groëte dele van centraal-Europa. Bekindste is Karel V (zoon van Filips de Schone en Johanna de Waanzinnige) dae dit machtige riek vanoet Brussel regeert. Daomit is 't neet gek dat oos gebied (noe Zuid-Limburg) de lande van Overmaas geneumd were. Sjpanje, de Nederlande, Napels en Sicilië komme in de han van Filips II (dae mit Mary Tudor getrowd is, mè och mit Anna, oë hee noonk va waor). Ferdinand en later Maximiliaan (dae mit zie nisjeke Maria trowt) kriege 't centraal-Europees deel. Oonder Filips II sjplitse de Hollendere zich aaf, mè oos gebied blief bie Sjpanje hure, tot d'r Sjpaanse Successieoorlog, dan kom vur oonder Oosterieks gezag, mit name Rooms-Duutsje keizerin Maria-Theresia. Häör dochter Marie-Antoinette trowt mit d'r bekinde Louis XVI en zoon Leopold trowt mit Marie-Louise van Sjpanje, hunne zoon Frans II rich in 1804 't keizerriek Oosteriek op - oë hee keizer Frans I wurd - en neet oonterech, want in 1806 wurd dur Napoleon 't Hillige Roomse Riek der Duutsje Natie opgeheve. Um Frans I te vrund te hotte en um z'n keender van adel te lotte were - Napoleon waor namelik neet van adel - trowt Napoleon mit z'n dochter Marie-Louise en hunne zoon (d'r kunning va Rome) wurd nog ff 'in naam' tot Napoleon II beneumd. D'r broor van Napoleon, Louis, trowt mit de dochter van Napoleons uursjte vrow Joséphine, Hortense de Beauharnais. Die twie regere tusje 1806 en 1810 es kunningspaar uvver Holland. Hunne zoon wurd later d'r keizer Napoleon III. Terwiel dae in sjtried is mit 't nuje keizerriek Duutsjland mit Wilhelm I, vurheen de Pruusje kunninge vanaf Frederik d'r Groëte, regeert in Oosteriek d'r keizer Frans-Jozef mit keizerin Sissi, die noonk en taant waore van Frans-Ferdinand, dae vermoord is, oëdur d'r uursjte Weldoorlog begint en oëdur alle keizerrieke eindige: d'r Duutsje keizer is gevluch, Oosteriek is gae keizerriek mie en de tsare va Rusland zun dur de revolutie van 1917 oetgemoord.
Frankriek / Bourbon
De Bourbons komme an de mach in Frankriek es Hendrik IV de 3-Hendrikke-oorlog wint. Hee is getrowd mit Maria de Medici, 'n vurname Italiaanse familie en hun keend Henriëtte Maria trowt mit Charles I van de Stuarts en de keender Lodewiek d'r 13e en Elisabeth trowwe mit 'n broor en zus, namelik Anne en Filips IV en hun keender Lodewiek d'r 14e en Maria Theresia (dus dubbel naef en nisjeke) trowwe mitaen. Naozate van hun zun Lodewiek d'r 16e en Marie-Louise van Sjpanje, die allebei trowwe mit keender van keizerin Maria Theresia (van Oosteriek), namelik Maria-Antoinette en Leopold II. Louis d'r 15e waor d'r opa van Louis d'r 16e; Louis d'r 17e is zienge zoon en Louis d'r 18e is d'r broor van 16, dae dus same mit Marie-Antoinette is motte vluchte vur de Revolutie, mè juus vur de grens ontdek en gesjnapt wurd en allebei komme ze oonder de beruchte guillotine. Nao de Revolutie, de Terreur en 't Empire (Napoleon) kump Louis d'r 18e es ouwe man wer an de mach.
Nederland / Oranjes
De Oranjes sjtamme aaf van Willem van Oranje, Willem de Zwijger, 'nne Duutsje preens dae aanvankelik deende oonder d'r Sjpaanse kunning Filips II, mè later d'r opsjtand leidt dae d'r 80-jäörige-oorlog gaet heesje. De mach uvver de Nederlande gaet via zieng zone Maurits en Frederik Hendrik nao Willem d'r 2e en d'r 3e, dae trowt mit zie nisjeke Mary Stuart en zelfs kunning van Ingeland wurd. Via de klingkeender van Frederik Hendrik (de Stededwinger), Hendrik Casimir en Amalia (dus naef en nisjeke) gaet 't nao Johan Willem Friso, Willem d'r 4e en d'r 5e. Dae trowt mit Wilhelmina van Pruisen, 'n klingdochter van kunning Frederik Willem d'r 1e. Hun keend (d'r latere uursjte kunning) Willem d'r 1e trowt mit zie nisjeke die juus wie zieng mam Wilhelmina heesj. Hun klingdochter Louise trowt wer mit d'r Zjweedse kunning Karel d'r 15e en häöre noonk Willem d'r 2e - nog gewond gerak in d'r Sjlag bie Waterloo - trowt mit Anna Paulowna, dochter van Tsaar Paul en dus 'n zuster van de tsare Alexander d'r 1e en Nicolaas d'r 1e. Nao Mary Stuart is dit mesjien 't hoegste huwelik in de familie. Via kunning Willem III komme de vrolluuj (regentes) Emma, Wilhelmina, Juliana en Beatrix an de mach.
Saksen-Coburg
De familie Saksen-Coburg-Saalfeld is 'n Duutsje adelijke familie, die zich mit succes 'opgewerk' hat. Zoe wurd Leopold d'r uursjte kunning van de Belsje (neet van Belsj, mè 'der Belgen', hee hui troewes och kunning van Griekeland kinne were) en trowt zie zuster Victoria mit d'r Britse kunning Eduard-August. Hun dochter - bekind es Queen Victoria (van 't Victoriaanse tiedperk) - trowt dan wer mit häöre naef Albert van Saksen-Coburg, oëdur hun keender dus dae naam erve en 't hoes Hannover ophilt. D'r naam Saksen-Coburg wurd echter nao d'r Uursjte Weldoorlog veraanderd in Windsor. De naokommelinge van d'r Belsje kunning Leopold behouwe wal d'r naam (Saksen-Coburg en Gotha), tot an d'r huidige kunning Philippe. Zieng tant Josephine Charlotte is dan wer getrowd mit d'r Luxemburgse groët-hertog Jan.
Rusland
De familie Romanov is bekind es de Tsare-familie van Rusland. Tsaar Peter III en tsarina Catharina de Grote zun de ouwersj van tsaar Paul I en dao de keender van zun Anna-Paulowna, Alexander I en Nicolaas I. De litste twie were och tsaar en via Nicolaas gaet d'r titel uvver nao Alexander II en III en Nicolaas II. Anna-Paulowna trowt mit kunning Willem II en zoe zun nee alling 't Britse en Zjweedse kunningshoes, mè dus och de Romanov familie van de Oranjes. Nicolaas d'r 2e zou d'r litste tsaar were, want hee wurd mit zieng ganse familie aafgezat en vermoord dur de Revolutie in 1917.
Pruusje, Duutsjland
Frederik-Willem I van Hohenzollern is kunning van Pruusje en is 'nne zoon van Sophie-Charlotte, die 'n dochter is van Sophia van de Palts, oë 't Britse kunningshoes Hannover och van aafsjtamd. Keender van Frederik-Willem zun Frederik de Grote (dae ging keender kriet) en August-Willem, via wae d'r titel wiërgaet nao Frederik-Willem II en III. Die hubbe allebei 'n zuster die Wilhelmina heesj en die allebei mit aene van de Oranjes trowwe. Nao Frederik-Willem III gaet d'r titel wiër nao Wilhelm, dae keizer van 't nuje Duutsje keizeriek wurd, dat ophilt te besjtoon naodat zienge klingzoon Wilhelm II nao Nederland is gevluch en politiek asiel kriet.
Zjwede, Denemarke
't Hoes Bernadotte is ontsjtande wie d'r Franse generaal Bernadotte (oonder Napoleon) mit de Zjweedse kroënprinses trowt en zich herneumd tot Karel d'r 14e. Zienge klingzoon Karel d'r 15e trowt mit Louise van Oranje en hun keend Louise trowt mit d'r Deense kunning Frederik d'r 8e van Sleeswijk-Holstein-enz-enz. De aander keender van Christiaan d'r 9e komme terech in 4 versjillende kunningshoeze: Frederik blief in Denemarke, Alexandra trowt mit d'r Ingelsje kunning Eduard d'r 7e, Dagmar trowt mit tsaar Alexander d'r 3e en George wurd kunning van Griekeland. Via d'r broor van Karel d'r 15e, Oscar d'r 2e, gaet d'r Zjweedse titel wiër nao Gustaaf V, en zienge broor Karel trowt wer mit de Deense prinses Ingeborg, häöre broor Christiaan X wurd dan wer kunning van Denemarke. Volges meech komme die 2 families zich nog wal dikker tenge op broelofte..
Griekeland, Luxemburg
George I wurd kunning van Griekeland, naodat uursj o.a. Leopold gevrog is, dae later kunning van de Belsje wurd. George is 'nne broor van kunning Frederik VIII van Denemarke, van tsarina Dagmar en van de Britse kunningin Alexandra.
Luxemburg is nao d'r Sjlag bie Waterloo en 't Congres van Wene 'n personele unie gewore mit de Nederlande, mit Willem d'r 1e es Hertog. Es Belsj zich aafsjplits, wurd Luxemburg (juus wie Limburg) gesjplits en blief oost-Luxemburg van Willem en wurd zelfs 'n Groët-Hertogdom. Umdat aanvankelik in Luxemburg alling mer mansluuj maoge erve (later wurd dit wal aangepas), gaet d'r titel in 1890 neet nao Wilhelmina, mè nao 'nne achternaef Adolf van Nassau-Dietz en zieng naozate zitte nog ummer op d'r hertogstroën in Luxemburg.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten