(Oostenriekse Nederlande, oongevaer 't latere Belsj)
Keizer Jozef II volgde in 1780, es oudste zoon (van 16 keender!) zieng mam keizerin Maria Theresia op. Zie waor dan wer de aanleiding vur de Oostenriekse successieoorlog in de jaore '40. Jozef waor e keend van zienge tiëd en waor gegrepe dur de Verlichting. Zieng heersjappiej begint dan och 4 jaor nao de Amerikaanse Revolutie en e paar jaor later zouwe och in Paries, Luuk en Braobant revoluties plaatsjveende. Jozef sjtraefde binne zië Hillig Roomse Riëk nao mië uniformiteit en centralisatie, van o.a. de rechsjpraok en jurisdictie. De rieke en mechtige aristocratie en adel oet mit name Braobant en Henegouwe voonte dit mer niks. Och woolt hee de mach van mit name de keerk, mè och van broedersjappe, fleenk inperke. Zoe woolt heë tolerantie vur protestante en jude, bepaalde kloësterordes opheffe, priesteropleiding hervorme, seculier huwelik inveure en e gans dael keerkelik bezit confisquere.
(Vlag VS van Belsj)
Dis hervurminge veurde heë in tusje 1784 en 1787. In dat litste jaor broke hië en dao relle oet en voonte de adel en keerk zich tenge 'nne gezamelikke 'vijand'. De landvoogde, die d'r keizer in dit gebied vertegenwoordigde, woolte nao dae ophef de hervurminge get truukdrieje, mè d'r keizer heelt vol, mit name an de keerkelikke, tot zelfs 't geweldadig oontruime van 'n seminarie in Antwerpe (1788), mit tientalle doëje tot gevolg. Dit geweld zurgde d'r vur dat de luuj die aanvankelik nog sympathie vur de maatraegele houwe, noe och d'r kant van de oppositie koze.
E gans dael katholieke waor al gevluch nao Luuk of Sjtaats (noe Noord-) Braobant en op die litste plaatsj woort e leger geformeerd van 2800 man dat op 24 oktober 1789 de Kempe binnevilt en Hoogstrate verovert. Op 27 oktober verovere ze Turnhout, op 16 november Gent, op 12 december Brussel, tot op 22 december dit gebied waor veroverd:
(Gebied VS van Belsj)
Op 11 januari 1790 verklaore de provincies (zoonder Luxemburg) zich oonafhankelik es de Verenigde Nederlandse Staten of de Verenigde Staten van België. Hun akte is gebaseerd op de "Akte van Verlaetinghe" van de Noordelikke provincies en op de Amerikaanse oonafhankelikhaedsverklaoring.
Wat d'rek opvilt, is dat Luuk d'r boete vilt. Dit kump umdat Luuk min of mië zelfsjtandig waor, es 'n Preens-Bisdom. Tegeliek mit de Franse Revolutie in juli 1789, brook in augustus och in Luuk 'n revolutie oet. Die hat d'r toe geleid dat de St. Lambertuskathedraal gans woort aafgebroke, de sjting es nuuj boëwmateriaal gebruuk woorte en Luuk achterblaef mit e groët look: de Place St. Lambert. In Luuk woort 'n republiek oetgerope dur Verlichte progressievelinge, juus wie i Paries. In de aander provincies waor 't juus aandersjum: dao woolte de machhubbers juus hun mach behouwe tengenuvver d'r revolutionaire keizer Jozef II.
Keizer Jozef II sjtirf op 20 februari 1790. Aanvankelik woorte de nuje "Verenigde Sjtate" nog gesjteund dur de Pruusje, mè die liegke op 27 juli hun conflic mit Oosteriek bie. Op 10 september sjteune de Pruusje, de Hollendere en Ingeland d'r nuje keizer Leopold II, dat zië gezag hersjtild mot were, mè dat och de ouw machsverhoudinge hersjtild motte were en dus de hervurminge truukgedriejd motte were. Oostenriekse troepe herovere in oktober, november en december alle provincies en dus kump 'n eind an de Verenigde Sjtate van Belsj.
Bekiek hie aander jubilea van 2015.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten