Dit bin eech
In dit uursjte gedeelte gun vur gans truuk nao 't begin. Mië geboortejaor zou 1617 zië, me wie komme ze dao aan? Wat waete ze va meech, van dae voggel? An d'r oonderkant van mienge sjtuuts zeente ze 2 zilvertaekes: ing 5-puntige sjter en de litter "Q". Die sjter is va Mestrich en die litter Q is van eind 1628 tot eind 1629 gebruuk. Dus ze waete al oë en wienie dat eech gekäörd bin, alling neet wae meech hat gemak, dat is wal jaomer. Eech hub mit mieng klauwe e sjtekske vas en dao aan hink e sjildsje mit e wape op, aeglik 2 wapes, 'n alliantiewape. Dat is van 't echpaar Winand van Imstenraedt en Mechtild van den Bongart Heyden. Dit zun de vurouwersj van de huidige kesjtiëlbewoeners. Dat echpaar is getrowd in 1602 en d'r Winand sjtirf in 1622. Dus eech bin minimaal van 1622 en die 1617 zou dus good kinne.
Wat sjpulde zich noe aaf in dae tiëd? Lot vur 's beginne mit d'r Winand. Dae gojje kloët is d'r 5e 'van Imstenraedt' dae i Mhaer op 't kestjiël zit. Zienge vurgenger, zienge pap d'r Gerard, kriet in 1564 de "Heerlijke Rechten" uvver Mhaer, hee is dus verheve tot "Hiër va Mhaer". Roond dae tied zou de sjutteriej och zeen opgerich en och in dae tied, in 1568 brik d'r 80-jäörige oorlog oet en in 1579 wurd Mestrich belegerd dur de Sjpanjole. 'nne Reurige tied dus. D'r Gerard sjtirf in 1572 en ff later wurd d'r Winand Hiër va Mhaer. Zoe wie deer noe wit, is dae in 1602 getrowd en urges in de 20 jaor die hee nog zou laeve, hat e meech lotte make en gesjoonke an de sjutteriej.
't Gong dus good mit d'r Winand. 7 jaor naodat e getrowd is, in 1609, kump d'r 'n wapesjtilsjtand tusje de Hollendere en de Sjpanjole. Dae zou tot 1621 dore en bekind were es 't 12-jäörig besjtand. In dae tied lut d'r Winand 't kesjtiël fleenk oetbreide: de ganse hoeve roond d'r kesjtiëlplei is in dae tied geboewd. Och in dae tied lut hee meech make en sjeenkt e meech an de sjutteriej. Welke kunninge meech toen hubbe gedrage en wie de sjutteriej toen oetzoog, is vur euch 'n vraog en vur meech 'n waet. De sjutteriej hou van 't begin aaf 'nne sjterke band mit 't kesjtiël en mit de keerk. Of de sjutteriej och besjermende take hou, vur 't kesjtiël of vur de bevolking, waete ze noe neet mie zekker. Wal waete ze dat in 1632 Mestrich wer 's belegerd wurd, dis kiër dur de Hollendere, dur Frederik Hendrik. De legers in dae tied woorte neet ummer (good) betaald en ze klauwde, verkrachde en plunderde regelmaotig. 't Is e woonder dat eech dae tied oongesjonde bin durgekomme en eech zal euch de ellende en de gruwelike taferele besjpare. 't Waor in eder geval 'nne tied van tengesjtillinge, in riek en erm, in zekkerhaed en oonzekkerhaed. Zoe good es d'r Winand 't hou, zoe sjlech houwe de gewoen luuj 't diks. Waore d'r ging misoogste, dan keem wal e leger mit heurseldaote of ander bendes langs die deech alles klauwde. Me zoe heftig en sjnel dat de legers en heersers keme en gonge, zoe langsem gong d'r tied. Gaene tied van internet of tillevies, van vleegmesjieng of oto, nae alles gong op z'n gemaak. D'r moes wal hel gewerk were, me d'r woort och oetbundig gefiës en bekans alles loog vas: 't beroep daste gongs were, 't geleuf daste houws, wienie op 't land gewerk moes were, nog juus neet mit wae daste zouws trowwe.
In 1648 kump d'r 80-jäörige oorlog ten einde, me lang zou de vraej neet dore, want d'r zonnekunning va Frankriek, better bekind es Louis XIV, trik op veroveringstochte. In 1673 wurd Mestrich wer 's belegerd en in dat gevech sjtirf 'nne Charles de Batz de Castelmore, dae graaf van Artagnan is. 5 jaor ieder, in 1668 sjtirf d'r zoën van d'r Winand, d'r Jan Adolf. Hee hat ging keender en dus kump 't kesjtiël bie zienge aangetrowde naef Philipp Christoph de Loë. Dao eindigt mië uursjte verhaol. 't Volgende bringt os nao d'r 18e iëw.
Mieng vurrige verhäölkes:
Deel 1 - 1610-1620
Deel 2 - 1710-1720
Deel 3 - 1810-1820
Deel 4 - 1870-1880
Deel 5 - 1910-1914
Deel 6 - 1936-1950
Deel 7 - 1967-1978
Deel 8 - 1992-noe
Geen opmerkingen:
Een reactie posten