maandag 10 juni 2013

Voggel (2)

Mie 2e verhaol bringt os nao d'r 18e iëw. Eech (d'r zilvere voggel va Mhaer) bin al 100 jaor aod es dis gebiede nao d'r Sjpaanse Successieoorlog van Sjpanje nao Oosteriek gunt, dur de Vrede van Utrech van 1713. Oet dae tied zun 'n paar dinger bewaard en de sjutteriej kint dan 'n heroplaeving.


Zoe is e paar papiere oet dae tied bewaard gebleve oe vanal oet aafgeleid kin were. In 1716 vrug de bevolking an de widvrow van Philipp Christoph de Loë of ze wer op d'r (haote) voggel maoge sjete, dat toen nog "Papegaijenschieten" hoosj. D'r oorlog hat dus och hie hoesgehouwe en de vraej is nao 1715 eindelik mer wer 's truukgekierd. Wae dat haote vuggelke hat aafgesjote en meech dat jaor dus gedrage hat, waet eech neet mie, dat bin eech vergette. Tja, och eech weer 'nne dag ouwer. Wal waet eech dat 't voggelsjete toen op Peenksmondig waor, op de wij vur de keerk, oongevaer oë noe 't Hillig-Hartbeeld sjtaet. 2 weke later waor de Broonk en 'n week daonao woort 't ledegeld opgemak, opgezope dus. Jao, och toen woort zich al get weggezope. Dié traditie waete ze noe nog good in iëre te hotte!

Wae meech 10 jaor later hat gedrage, in 1726, dat waet eech wal nog: dat waor d'r Hendricus Pullens, zigk mer d'r Hennie. Eech waet nog good dat de sjutteriej toen nog lang ging muzikante hou, nae die woorte iggeheurd. E sjtuk of 2 trommelerre en 2 trompetters, die woorte mit beer betaald; wat dat betref, is 't noe gans aandersj! In ing van die jaore waet eech nog dat 139 mansluuj bie de sjutteriej zote, dat waor toen aeglik 't ganse durp. Ofja, 2 durpe, want die va Tebannet waore d'r och bie. Sjterker nog: 76 keme oet Tebannet en Terhoorsj en mer 63 oet Mhaer!

Me lid zië van de sjutteriej, waor toen get gans aandersj wie noe. Vergeliek 't mer mit de joonkhaed, dao betaalt och 't ganse durp op Broonkmondig en de activiteite zun och beperk tot e paar weke in 't vurjaor. Zoe waor dat bie mieng sjutteriej toen och: ederaen waor lid, althans alle volwasse mansluuj, me neet ederaen leep mit. De sjutteriej besjtong alling mer in de weke vur en nao de Broonk en alling de luuj mit "tooijbaer" geweer moegte mitlaope.

Wat eech toen va Mhaer hub gezie? De 'van Imstenraedts' zun oetgesjtorve in 1668 en de 'de Loë's' woene in die jaore nog neet op 't kesjtiël. Names hun woent Balthazar du Prez es liënhiër op 't kesjtiël. Hee is sjout van de sjepebank en och 'capitaijn' van de sjutteriej, dus neet alling commandant, me och vurzitter, juus wie d'r kapitein van de joonkhaed noe nog.

De vraej zou neet hiel lang dore: de res van d'r 18e iëw wurd getaekend dur d'r Oostenriekse Successieoorlog (jaore '40), roofuvvervalle van bendes die me later 'bokkeriejers' zou goon neume (jaore '40 pies '70) en nao de Luukse Revolutie (tegeliek mit die i Paries in 1789) komme och nog 's de Franse troepe in de jaore '90 en die zouwe hie 20 jaor blieve, pies an Waterloo (1815).

Mieng vurrige verhäölkes:
Deel 1 - 1610-1620
Deel 2 - 1710-1720
Deel 3 - 1810-1820
Deel 4 - 1870-1880
Deel 5 - 1910-1914
Deel 6 - 1936-1950
Deel 7 - 1967-1978
Deel 8 - 1992-noe

Geen opmerkingen: