Al 25 jaor driejt de Hubble-telescoop um de Aerd en mak de prachtigste foto's.
Zoe makt e dis foto van de planeet Jupiter, mit 3 van zieng monde. Leenks-oonder in 't wit is Europa te zie, mit rechs-bove zienge sjaduw (dus op die plaatsj 'n zonsverduustering). Leenks nevve dae sjaduw is in 't broën d'r mond Callisto te zie, dae e sjtuk wiër sjtaet en zienge sjaduw dus e sjtuk hoëger op de foto te zie is. Rechs-bove in 't gael is d'r mond Io. D'r bekinde roeje sjturm op Jupiter is neet te zie.
(Jupiter mit de monde Europa, Callisto en Io)
Hubble mak neet alling foto's van planete in oos aege zonnesjtilsel, mè kiek och de ope ruimte in en ziet bevurbeeld de Arendnevel, 'n wolk van gaas oë hiël väöl nuuj sjterre 'gebore' were.
Op dit moment is 't 200 jaor gelaeje dat Napoleon Bonaparte zienge 'comeback' makt in Frankriek. Heë is van korporaal opgeklomme tot generaal, uursjte consul en zelfs keizer. Op zieng hoëgtepeunt controleert heë gans Europa, althans 't continent. Groët-Brittannië hat e noëts kinne verovere of controlere. Och i Sjpanje zit 't hem neet mit; dao veurt e oorlog tenge de ganse bevolking, "guerilla". Terwiel heë zich dao-op rich, is Oosteriek ant herbewapene, zoonder dat Rusland dao-op ingriep, tenge de afsjpraak mit Napoleon in. Dae wilt d'r Tsaar an zieng afsjpraak houwe en trik ten sjtrijde. En vur waete wie dat aaflup. Heë vertrik in 1812 mit zoe'n 500.000 seldaote en kump mit mer 10.000 truuk. Daonao volg de groëtste nederlaog: d'r sjlag bie Leipzig in 1813. Tot Napoleon dur de coalitie pies i Paries wurd truukgedreve en in 1814 wurd verbanne nao Elba.
(Oet miniserie Napoleon 2002)
Nao 9 mond, op 26 februari 1815, ontsjnap Napoleon van Elba. Mit zieng liefwach van 600 man landt e op 1 maart an de Golfe-Juan. Heë reest via wat noe de "Route Napoleon" is, nao Paries. D'r were versjillende bataljons gesjik um hem te sjtoppe. Maarsjalk Michel Ney - ieder nog 'nne troewe maarsjalk oonder Napoleon - belaoft zelfs an d'r kunning um Napoleon in 'n iezere kouw truuk te bringe. Mè in dis twie filmkes is te zie wie Ney bezjwiekt oonder de charme en charisma van zienge ouwe maester en zich mit zieng mansjappe bie Napoleon aansjluut.
"S'il en est qui veut me tuer, me voilà!"
"Es aene meech wil vermoorde, hie bin eech!"
(Oet film Waterloo 1970)
Op 20 maart zit Napoleon wer op d'r troën in Paries en kunning Louis XVIII is oondertusje gevluch nao Gent. 't Frapante is dat Napoleon al oonderwaeg 'n edict oetvaardigd, dus nog vurdat e werkelik de mach truuk in han hat. Heë lut op 22 maart alle burgemaester oontsjloon, vaardigt 'n nuuj (die van vur 1814) groondwit oet en nimt alle gerestaureerde feodale titels aaf.
Oondertusje zit de res van Europa eindeloos te vergadere op 't congres van Wene. D'r wurd väöl geveerd, mè niks besjlote: 't congres danst, mè bewaegt neet. Totdat ze hure dat "heë wer truuk is" en ze hubbe wer 'nne gezamelikke vijand. De Britte en Hollendere verzamele hun troepe in wat noe Belsj is, bie Brussel, de Pruusje bie Name. De Oosteriekers en Russe komme vanoet 't ooste. Napoleon hat berichte nao hun versjik dat e ginge oorlog wil en zieng bedoeling alling vreedzaam is, mè dao geleuve zie nix va. Waetend dat zie 'm toch gunt aanvalle, kees Napoleon vur de bitste verdediging: de aanval. De dreiging oet 't ooste lut nog effe op zich wachte, dus wil Napoleon uursj de troepe in 't noorde versjloe. um zich daonao op de Oosteriekers en Russe te richte. Mè zoe wiëd, waet veer noe, kump 't neet mie.
Op 12 juni verlut Napoleon 't paliës en op 14 juni sjtikt e bie Charleroi de Samber uvver. Umdat d'r Britse aanveurder Wellington dach dat Napoleon via Berge zou komme en Charleroi dus 'n aafleidingsmanoevre zou zie, koes dis sjtad mekkelik iggenome were.
Op 16 juni versjlaet Napoleon de Pruusje bie Ligny, mè kin ze neet direk achtervolge, oëdur zie zich groëtendeels koeste truuktrikke. Maarsjalk Grouchy zit pas 'nne daag later de achtervolging in, richting 't ooste, terwiel ze nao 't noorde zun gevluch. Och op 16 juni vilt maarsjalk Ney de Britte aan bie 't kruuspeunt Quatre-Bras, mè Ney is te vurzichtig, uvversjat de Britte en kint 't kruuspeunt neet verovere. Op 18 juni volgt dan d'r sjlag bie Waterloo en tegeliek vilt Grouchy bie Waver de Pruusje aan. Mè Blücher kin zieng troepe sjmiddigs opnuuj inzitte bie Waterloo en wit daomit Napoleon te versjloe.
Op 22 juni daet Napoleon aafsjtand van d'r troën en beneumt zienge zoon tot Napoleon II. Mè dae is juus 4 jaor aod en op dat moment bie Marie-Louise in Wene. Napoleon vluch op 29 juni oet Malmaison en hoopt in 'n have nao Amerika te kinne vluchte. Op 7 juli trikke de Pruusje zelfs Paries in en op 15 juli gif Napoleon zich uvver op e Brits sjip, in de hoop dat zie hem asiel zalle verliëne. Mè in plaatsj daovan neme ze hem gevange en zitte hem op 't eiland St. Helena, oë heë in 1821 zal sjterve.
Sins dat vur sateliete um de Aerd hubbe drieje, kin vur och vanaf 'nne aafsjtand nao de Aerd kieke. Zoe hub vur GPS en Google-Earth an die sateliete te danke, juus wie de waersvursjpellinge. Och make ze prachtige foto's, bevurbeeld in de nach:
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
