donderdag 29 augustus 2013

The Universal Soldier

What if they threw up a war and nobody showed up?


"Universal Soldier"

He's five foot-two, and he's six feet-four,
He fights with missiles and with spears.
He's all of thirty-one, and he's only seventeen,
Been a soldier for a thousand years.

He'a a Catholic, a Hindu, an Atheist, a Jain,
A Buddhist and a Baptist and a Jew.
And he knows he shouldn't kill,
And he knows he always will,
Kill you for me my friend and me for you.

And he's fighting for Canada,
He's fighting for France,
He's fighting for the USA,
And he's fighting for the Russians,
And he's fighting for Japan,
And he thinks we'll put an end to war this way.

And he's fighting for Democracy,
He's fighting for the Reds,
He says it's for the peace of all.
He's the one who must decide,
Who's to live and who's to die,
And he never sees the writing on the wall.

But without him,
How would Hitler have condemned them at Dachau?
Without him Caesar would have stood alone,
He's the one who gives his body
As a weapon of the war,
And without him all this killing can't go on.

He's the Universal Soldier and he really is to blame,
His orders come from far away no more,
They come from here and there and you and me,
And brothers can't you see,
This is not the way we put the end to war.



De Eeuwige Soldaat

Hij is klein van stuk en hij is groot en fors,
zijn wapens zijn van staal en steen en hout. 
Hij is dertig jaar of meer, en hij is nog maar zeventien, 
als soldaat is hij al eeuwen oud.

Hij is een muzelman, een hindoe, een atheist, een Jood, 
katholiek en doopsgezind, gereformeerd, 
en al duizend jaar doodt hij mij voor jou voor mij, 
en toch weet hij heel goed, doden is verkeerd.

Hij vecht voor Groot-Brittanie, en voor Amerika, 
hij vecht voor Portugal en Pakistan, 
en hij vecht ook voor de Russen en hij denkt, terwijl hij werkt, 
dat hij zo een eind aan oorlog maken kan.

En hij vecht voor communisme, en voor de monarchie, 
hij zegt, 't is voor de vrede van het land. 
Hij, die uit te maken heeft wie er sterft en verder leeft, 
en toch ziet hij nooit het teken aan de wand.

Maar als hij er niet geweest was, had Hitler nooit een kans, 
zonder hem had Caesar slechts alleen gestaan, 
Hij maakt van zichzelf een wapen dat gebruikt kan worden in de strijd, 
en door hem zal al dat moorden verder gaan.

Hij is de eeuwige soldaat, en hij is werkelijk de schuld, 
zijn orders komen heus niet van zo ver, 
hij krijgt ze hier vandaan, van jou en mij, z'n leiders dat zijn wij, 
zo maken we geen eind aan't 't oorlogsleed.

woensdag 28 augustus 2013

Helde in de Republiek Nederland

Helde in de Republiek Nederland. Nae, dit is gae pleidooi vur de aafsjaffing van de monarchie en vur de (her-) oprichting van de Republiek. Al bin eech dao wal vursjtander va, me in dizze blog behandel eech get aandersj. Eech wil 't hubbe uvver 't gebrek an heldeveriering in Nederland.


Nederland is dan wal 'n constitutionele monarchie, aen van de veer lan binne "Het Koninkrijk der Nederlanden". Me in 'os' hart - lot eech meechzelf vur 't gemak oonder de Hollendere rekkene - zun vur nog gewoen 'n republiek. 't Grappige is dat Frankriek juus 't tengenuvvergesjtilde is: in hun hart zun ze nog e kunninkriek, terwiel ze toch ech 'nne president hubbe.

Mesjien mak dis vergelieking 't get dudeliker: Hollendere deenke horizontaal, Fransoze verticaal. Aeglik geldt dit vur gans Noord- en Zuid-Europa. Dat is och precies de raej dat 't Noorde protestants is en 't Zuide katholiek. Of aandersjum, want wurd 't deenke bepaald dur de religie of kin 'n religie alling mer aarde es de bevolking al zoe deenkt..? De hoon en 't ei dus.

Oë 't noe precies vandan kump, waet eech neet. Dat wit gaene. Eech hub wal 'ns gehuurd dat 't mit d'r sjtriëd tenge 't water te make hat. Of 't landsjap an sich, dat horizontaal is. Me bie Hollendere is ederaen geliek, ze deenke en beoordele ederaen horizontaal. Ze kinne gae ontzag vur mach. Ze gun in discussie mit agente en hakke deech d'r kop aaf este dae bovve 't miejveld oetsjtiks. Dat typeert d'r Hollender. En zeure natuurlik, vurral uvver geld. Me och dat is logisch.

Me wie eech zag; ederaen is geliek. Dat klop natuurlik neet mit 'n monarchie, want daoin is aene d'r belangriekste, d'r machtigste. Daodur is d'r och ummer zoeväöl gezaek uvver d'r kunning. Mit name wer um de vraog: "Wae zal dat betale?" Me Hollendere acceptere gaene bovve zich. Agente, kunninge en och volkshelde; ze motte vurral neet deenke belangrieker te zie dan wae och. "Doeg mer normaal, dan daeste gek genog." Dat typeert d'r Hollender. Sjterker nog, wae zun de échte volkshelde? Luuj wie Frans Bauer, Jan Smit, neum mer op, allemaol zun ze "zoe lekker gewoen gebleve!" Dus de Hollensje helde zun juus wie os, ze zun 'normaal', ze zun geliek.

Daovur gun vur och in discussie mit agente, want vur acceptere ging commando's en bevele. Gaene mot os vertille wat vur wal of neet motte doe. Och d'r kunning neet. Veer bepale wat e daet en wat e neet daet. Tegeliek geldt dat och vur d'r oonderkant. Vur kinne neet acceptere dat luuj 't sjlech hubbe. Dus hub vur voedselbanke, sociale zekkerhaed, biesjtand, AOW, zoedat mer gaene an d'r oonderkant d'roet vilt. Me gaene mot mienge väöl te kinne verdene. Daovur hub vur dan wer de 'Balkenende-norm'. Neet dat Nederland communistisch is, nae, want 'n revolutie, of überhaupt de sjtraot op goon, nae dat is neet normaal en de mos toch vurral 'normaal' doe!

Mede umdat vur die geliekhaed mit belastinge probere te bereike, me och umdat Nederland vurral in de brijte riek is, betale relatief väöl luuj väöl belasting en dus veult ederaen zich verantwoordelik. Dat is och de raej dat vur zoe dik klage, zeure en zaeke. Veer verwachte väöl van de uvverhaed, - umdat vur och väöl d'raan biedrage - me och umdat 't juus die samewerking is die os sjterk mak. Precies dat samewerke mak os e land van vereniginge en vurzitters. Dat samewerke zieste och truuk in 't weldbereumde 'poldermodel'. In Frankriek gun ze bie 't minste geringste de sjtraot op, sjtake, de barricade op en dan mer kieke wie wied daste kums. Nea, Nederland onderhandelt en wirkt same.

Dat zieste dus och truuk in de religie. Katholieke deenke verticaal: God sjtaet bovenaan, vervolges de Drievuldighaed, de Hillige Familie, alle aander Hillige, de kerkvaders, de zalige enz. enz. Och op Aerd besjtaet die indeling: bovenaan d'r Paus, dan de kardinale, de bissjoppe, de dekes, de pesjtoers en priesters, de paters en nonne, de geleuvige en oonderaan de oongeleuvige, heidene en ketters. Dao kinne Hollendere neet mit laeve; gaene mot hun vertille wie zie d'r biebel motte interpretere, dat kinne ze zelf! Dus kroogste protestante, me och gereformeerde, hervormde, pinkstergemeente enz. enz. Want och oonderling mot gaene mienge belangrieker te zie dan d'r aandere, dus hat oongeveer eder keerk dao zieng aege interpretatie en dus z'n aege sjtreuming.


Ze hubbe toen dus aafsjeid genome van de Katholieke Hillige en dat waore toch min of mië de religieuze 'helde'. Zoe hat Nederland nog ummer ging helde. Dat veel meech op wie eech in Budapest 't "Heldenplein" zoog, dao sjtunt 2 x 7 nationale helde die Hongarije in hun 1000-jäörig besjtoon hubbe verdedig of opgeboewd. Toen bedach eech meech: wae zun de Hollensje helde? Zou eech d'r 7 kinne opneume? Väöl wiër es Willem de Zwijger kom eech neet. Och 7 'zeehelde' kin eech neet opneume. 7 sjilders zou mesjien nog juus kinne. Eech kin meech nog 't programma De Grootste Nederlander herinnere. 't Uursjte wat meech daovan biesjtaet: de discussie. Uvver edere held zun wal minpunte aan te wieze en dat dun vur dus och. Zoe is Willem de Zwijger gaar gaene Hollender en koes e zelfs gae Hollensj kalle.

Lot vur dan 'ns 'n poging doon, te beginne mit de nationale helde, oet politiek, leger of anderszijds (en dan til eech t/m d'r Twiede Weldoorlog, want daonao kinse de historische waarde noe nog neet bepale):
Willem van Oranje,
Thorbecke,
Wilhelmina,
Johan van Oldenbarnevelt,
Johan de Witt,
Gaius Julius Civilis,
Floris V,
stadhouder Willem III,
Aletta Jacobs,
Frederik Hendrik
en Maurits.

Bie de zeevaarders kom eech mit meujte an 7:
Michiel de Ruyter,
Piet Hein,
Abel Tasman,
Willem Barentsz,
J.P. Coen,
Tromp
en Christiaensen.

Bie de sjildersj en kunsteners:
Rembrandt van Rijn,
Vincent van Gogh,
Multatuli,
M.C. Escher,
Mondriaan,
Joost van den Vondel,
Rietveld,
Vermeer,
Sweelinck,
Breughel,
Annie M.G. Schmidt
en Toon Hermans (beide nao WO II).

En dan nog de deenkers, filosofe of wetenschappers:
Antonie van Leeuwenhoek,
Desiderius Erasmus,
Christiaan Huygens,
Baruch de Spinoza,
Hugo de Groot,
Simon Stevin,
Leeghwater,
Lely
en Geert Grote.

maandag 26 augustus 2013

Sziget post 7

Sziget sjtaet ummer vol verrassinge, zoe wurse op de toegangsbrugk al welkom geheesje in eder taal:


Ze make d'r ech 'n 'wonderland' van, zelfs mit taekeninge op de sjtraot van Alice en häör vrun:


De kins in 't ruim 60 meter hoege Sziget-Eye, bungeejumpe of 't tengenuvvergesjtilde:


Op d'r uursjte echte festivaldag hubbe ze 'n Balloon Party gehouwe, mit zoe'n 10.000 sjtuks:


Och aene aovend hubbe ze 't Indiase hopifeest naogemak mit 'n Color Party:


Ze were alling mer kleurrijker d'rvan:


Och dit soort sjattige huuskes mit verrassinge sjtun op deech te wachte:


En natuurlijk waor d'r Jack van d'r Daniëls och dao!


Mit dizze moes eech gewoen effe op de foto:


En 't ganse eiland is hiel sjoen verseerd, dat vurral in 't duuster 'n prachtige sfeer gief:


Jaomer dat de banke al volzote, andersj hou vur oonder 't ontbijt kinne 'belegge op de bank':


Mit die hitte moste genog verkeuling zeuke:


Este neet genog aafkeuls gaeste vanzelf gekke dinge doe:


Och d'r Hello Wood waor wer dao, mit prachtige haote kunswirke:


En heerlik ete in de Rádaj Útca:


De eindshow woort verzurg dur David Guetta mit prachtig vuurwerk:


Och op de truukrees wurt deech wer in alle tale d'r gojjendag gezag:


Tot d'r volgende kiër!

zondag 25 augustus 2013

Sziget post 6

Zoe wie gezag is 't Sziget Festival in de Donau in de sjtad Budapest. Hub eech 't ieder al uvver Pest gehad, noe is Buda an de beurt. Pest is vlak en raedelik modern; Buda is bergachtig en relatief aod. De ouwste reste komme zelfs oet d'r Romeinse tied (80 - 250 n.Chr.), wie 't nog Aquincum hoosj.


De fundamente van de civiele sjtad zun vur e deel wer opgeboewd, zoedaste e beeld kries wie 't toen hat oetgezie. Ae geboew is zelfs gans heropgeboewd: the Painters House. Dis opgravinge liegke noe an d'r rand van de sjtad. Oë noe Buda liegk, loog in d'r Romeinse tied nog 'n militaire basis, die nog väöl groeter waor es 't civiele Aquincum. De Donau waor toen namelik van bron tot zië de grens en die koes op dis plaatsj perfec verdedig were. Bie allebei de kerne liegke Amfitheaters, die noe nog te zie zun:


Gaeste dan nao de sjtad Buda, dan kumse langs de Donau uursj dis prachtige Calvijnkeerk tenge (1 op de 6 Hongare is Calvinistisch):


Este dan vanoet die 'Watersjtad' 't 'Visjersbastion' opklims, dan hubse e prachtig oetzich op de Matthiaskeerk:


In die keerk zun o.a. Frans Jozef en Elisabeth (Sisi) gekruund tot kunningspaar van Hongarije in 1867. Noe is Hongarije 'n republiek en de regalia liegke in 't Parlementsgeboew. Me lupse van die kruningskeerk nao de Burcht oë de miëste kunninge en heersers gewoend hubbe, dan kumse langs de Presidentswoening:


Daonevve liegk dus de 'Burcht' mit e groët sjtandbeeld van Eugène van Savoye, dae names Oosteriek Budapest truukveroverd hat op de Ottomane (Turke) in 1686. De Ottomane hubbe de Hongare in 1526 versjlage bie d'r Sjlag bie Móhacs en vanaf toen bezat. In 1529 sjtong Sultan Süleyman I vur de poorte van Wene en woort toen truukgedreve dur goj vuurwapes en de pest. In 1683 probeerde Grootvizier Kara Mustafa Wene nog 'ns te verovere, me dur 'n samewerking tusje Pole, Pruusje en Oosteriekers is och hee verdreve. In 1686 verovert Eugène Buda names Karel V van Lotharinge en d'r Habsburgse keizer Leopold I en e jaor later wurd Mehmed IV definitief versjlage bie d'r 2e Sjlag bie Móhacs.


Och d'r litste oorlog hat zieng sjpore naogelotte, zoe is de Maria Magdalenakeerk gans verwoes dur bombardemente van 't Sovjetleger in 1944. D'r tore is heropgeboewd, juus wie ing veenster van 't koër. Dis foto is gemak vanoet 't sjip:


Dis geboewe zun allemaol geboewd op d'r Burchthuvvel en get wiër op liegk d'r Gellèrtberg. Oonderaan dae berg hubbe ze 'n keerk en e kloester iggeboewd:


Och oonderaan dae berg an de Vriejhaedsbrugk liegk 't Gellèrthotel en -zjwumbad en klimse dan dae berg gans op, kumse op de Citadel oet. Dae bunker dreug nog de kuggellokker van d'r Twiede Weldoorlog en d'rnevve sjtaet 't groete Vriejhaedsbeeld. Vanaf dae berg hubse och e fantastisch oetzich uvver de ganse sjtad:















Leenks zieste d'r bunker van de Citadel, dan achter de beum liegk de Burcht en vanaf dao begint de Elisabethbrugk (Sisibrugk), mit an d'r uvverkant de keerk van de binnesjtad en get wiër de Stefanusbasiliek. Achter in de Donau zieste nog de Kittingbrugk en 't Margiteiland, mit an de oever 't Parlementsgeboew en get wiër 't Óbudai-eiland. Gans rechs op de foto zieste d'r oonderkant van 't Vriejhaedsbeeld.

zaterdag 24 augustus 2013

Sziget post 5

Nevve groëte, bekinde en gevestigde name, komme op Sziget och eder jaor kling, oonbekinde en beginnende artieste. Zoe is d'r 'n podium mit alling mer blues, me och e podium mit alling mer tributebands. Dao hub eech bevurbeeld gezie: "Purple Zeppelin", me och tributes van Bon Jovi, the Doors, Nirvana, Red Hot Chili Peppers, Faith No More en de bitste waor toch die van Rage against the Machine: mit 'nne zenger dae d'r lampebalk in klimt, 'nne Italiaan oet 't publiek dae e nummer mitzingt en e oetzinnig publiek dat veranderde in ing groëte pitt!

Me de bitste band waor mesjien nog de Serviërs: Emir Kusturica & the No Smoking Orchestra:


Och op 't World Music Stage sjtong 'nne daag later de Russische Skaband: Leningrad. Zie sjtonge mit nóg mië luuj op 't podium es d'r Emir, walgetild 16 (!) en The No Smoking Orchestra waor 'mer' mit 12. Dis Russe zunt regelmaotig dur Russische radiozenders geboycot, vanwege hun tekste. Helaas versjton eech gae Russisch, me de boodsjap en vurral de energie komme good uvver. Zoe hat dis zangeres anderhof oor sjtoon sjpringe wie 'nne dul:


En nog 'n band die op 't World Music Stage sjtong, de Tribute to Janse Bagge: La Pegatina:


Op 't hoofpodium sjtonge de Sjpaanse punkers van Ska-P, mit hits es Se Acabó, El Vals Del Obrero en natuurlik Legalizacion! Ze lete beelde zie van alle groete missjtande in de weld en houwe in hun show bevurbeeld 'nne paus mit e duvelegezich. Jaomer dat ze zelf alling mer sjpaans kalle.


Wiër hub vur nog Tame Impala, Moana & the Tribe, Tako Lako, Calexico en Les Tambours du Bronx gezie:


Tengevallende artieste waore Nick Cave & the Bad Seeds (väöl te hel en neet gans 'my cup of tea'), Blur (show van nix en väöl te saai gesjpuld), van Biffy Clyro hub eech neet väöl gehuurd, bie Parov Stellar waor 't zoe druk dat gaene mie de tent in koes, bie Bad Religion waor 't geluid enorm sjlech aafgemix en bie de Nirvana-tribute zelfs zoe erg daste de gitaar nauweliks hoers en de zang zelfs gaar neet. Dat 't ganse publiek de geluidstechnici sjtaet oet te fläöte hub zelfs eech nog nooit mitgemak!

vrijdag 23 augustus 2013

Sziget post 4

Sziget, 't Óbudai-eiland liegk in de Donau in de sjtad Boedapest. Dit is 'n samevoeging van de sjtaej Pest en Buda (en Óbuda). Pest liegk an de oostoever, de leenker oever van de Donau. Dit gedeelte is erg vlak en vurmt min of mië 't moderne Budapest. Ing van de sjoenste plaatsje is 't Heldeplein:


Dit plein is ter iere van 't 1000-jaorig besjtoon van Hongarije in 2000. D'r liegke versjillende musea aan, me och ambasades mit dieke oto's. 't Heldeplein is 't einde van de Andrássy Út, de groetste en sjoenste boulevard van Pest. Hie langs liegk och 't Terreurmuseum, oë de versjrikkinge van d'r Twiede Weldoorlog en d'r Sovjettiëd were herdach. De martelare van d'r Hongaarse Opsjtand van 1956 were mit foto's an d'r moër herdach:


't Begin van de Andrássy Út liegk an 't Erzsébét tér (Sisiplein) en dao liegk och de groete Stefanusbasiliek:


Dis prachtige keerk is och van binne te bezichtige en van binne is ze mesjien nog sjoener es wie van boete:


Get wiër, an 't Ferenciek Tere, liegk de Franciscanerkeerk:


En nog e sjtukske wiër liegk de Universiteitskeerk, och in barok:


Via 't Calvin Tér, de Calvijnkeerk en de groete merthal kumse bie de Vriejhaedsbrugk die wer oetkump bie d'r Gellértberg. Langs de Donau kinse trouwens heerlik ete, bevurbeeld bie dizze Griek, Dionysos:


En in de Radáj Útca kinse och heerlik ete:


Of 'nne tosti get wiër op langs de Donau:


Langs de Donau sjtaet och dis Ortodoxe keerk:


Och William Shakespeare kumse tenge i Budapest:


Typisch, 't Vigáno Concertgeboew mit e Hongaars boewvakkersbuske:


En zelfs de putdiksele zun sjoen:


En langs de Donau, kort bie 't Parlementsgeboew is e monument vur de op 't litste moment geëxecuteerde jude in d'r Twiede Weldoorlog:


Ze moeste hun sjoon oetdoe, woorte doëdgesjote en vele zoe de Donau in. Zoe'n 60 paar sjoon sjtun d'r noe ter naogedachtenis. Zoe dreug Budapest de sjpore van zoe'n 2000 jaor historie, sjoen en minder sjoen sjpore van fieng en minder fieng momente..

donderdag 22 augustus 2013

Sziget post 3

Wat Sziget ech aandersj mak es alle andere festivals, boete de prachtige locatie, is de rand-programmering. Zoe sjpulde zich op d'r geluidstore e gans apart tafereel aaf. Nao eder act op 't hoofpodium, moste deech 'ns umdrieje en deech mit lotte neme dur waste zies:


Oonder 't laope kumse och versjillende attracties tenge, zoe wie dis sjattige vuggel:


D'r waor bevurbeeld och 'n "Hungaricum Village" oeste volksdans kins liere, versjillende kruje kins liere beende, sjpilkes doon en och genete van d'r Sloveense groep Lyrical Minutes:


Vur 't zelfde geld kumse opins nog 'n sambaband tenge:


Nog ing van de hoegtepeunte waor 't Groëte Sjtraottheater. Artieste die versjillende lan vertegewoordigde woorte vurgesjtild an 't publiek um daonao 'n sjtraotrace te houwe mit fantastisch inaen gefabriceerde vaartuige:


D'r waor zelfs 'n circustent, mit d'rin en d'r boete versjillende artieste, dit waor oet Hollend le Cirque du Platzak:


Neet alling op de sjtraot kloonk "Brindisi" (the drinking song) oet d'r opera "La Traviata" van Verdi, me och in de Cultuurtent oë professionele operazengers versjillende sjtukke lete hure, van bevurbeeld Hongaarse componiste, me dus och dit bekinde leedsje:


En dizze sjlaet natuurlik alles: