Op zoondig 10 november zing eech in e koër op e concert uvver de Renaissance. Vur waete allemaol dat de Klassieke tieje toen herlaefde en vur kinne de kunswerke van Michaelangelo en Da Vinci, me die waore vurral beeldend. Och de koërmuziek kinde 'nne bleujperiode, mit prachtige sjtukke, die vur op dat concert gun zinge:
(Now is the month of Maying - Thomas Morley)
Now is the month of maying, When merry lads are playing,
Each with his bonny lass Upon the greeny grass.
The Spring, clad all in gladness, Doth laugh at Winter's sadness,
And to the bagpipe's sound The nymphs tread out their ground.
Fie then! why sit we musing, Youth's sweet delight refusing?
Say, dainty nymphs, and speak, Shall we play barley-break?
(Il est bel et bon - Pierre Passereau)
Il est bel et bon, commère, mon mari. Il estoit deux femmes toutes d'ung pays.
Disanst l'une à l'aultre - "Avez bon mary?" Il ne me courrousse, ne me bat aussy.
Il faict le mesnaige, Il donne aux poulailles,
Et je prens mes plaisirs. Commère, c'est pour rire
Quand les poulailles crient: Petite coquette (co co co co dae)e, qu'esse-cy?
(Belle qui tiens ma vie - Thoinot Arbeau)
Belle, qui tiens ma vie captive dans tes yeux,
Qui m'a l'âme ravie d'un souriz gracieux,
Viens tôt me secourir, ou me faudra mourir.
Mijn lief, je houdt mijn bestaan met je blik gevangen,
Je verblindt me met je stralende glimlach,
Help me kom naar me toe, haal me uit mijn eenzaamheid.
Op zoondig 10 november zing eech in e koër op e concert uvver de Renaissance. Vur waete allemaol dat de Klassieke tieje toen herlaefde en vur kinne de kunswerke van Michaelangelo en Da Vinci, me die waore vurral beeldend. Och de koërmuziek kinde 'nne bleujperiode, mit prachtige sjtukke, die vur op dat concert gun zinge:
(Ma Julieta Dama)
"Ma Julieta Dama" is oet Sjpanje, deels in 't Frans, deels in 't Galicisch-Portugees
Pase el agoa, ma Julieta, Dama. Venite vous a moy.
Ju me'n anay en un vergel. Tres rosetas fui coller;
Ma Julioleta Dama, pase el agoa. Venite vous a moy.
(Villanella alla Napolitana / Chi la Gagliarda - Baldassare Donati)
"Chi la Gagliarda" is e gedich en leed van Baldassare Donati. 't Is gesjreve in de dichtvorm "Villanella", die e vas patroën hat en 't leed heesj och wal "Villanella alla Napolitana".
Chi la gagliarda donna vo imparare,
Venit' a nui che simo, mastri fini,
Che de ser' e de matina
Mai manchiamo, di sonare:
Tan tan tan tarira, tan ti ru ra.
Op zoondig 10 november zing eech in e koër op e concert uvver de Renaissance. Vur waete allemaol dat de Klassieke tieje toen herlaefde en vur kinne de kunswerke van Michaelangelo en Da Vinci, me die waore vurral beeldend. Och de koërmuziek kinde 'nne bleujperiode, mit prachtige sjtukke, die vur op dat concert gun zinge:
(The Silver Swan - Orlando Gibbons)
"The Silver Swan" van Orlando Gibbons gaet uvver de legende dat zjwane alling zinge juus vurdat ze sjterve:
The silver Swan, who, living, had no Note,
when Death approached, unlocked her silent throat.
Leaning her breast upon the reedy shore,
thus sang her first and last, and sang no more:
"Farewell, all joys! O Death, come close mine eyes!
More Geese than Swans now live, more Fools than Wise."
(Il bianco e dolce cigno - Jacques Arcadelt)
"Il bianco e dolce cigno" van Jacques Arcadelt betaekent letterlik "De witte en zeute zjwaan"
Il bianco e dolce cigno cantando more,
ed io piangendo giung' al fin del viver mio.
Stran' e diversa sorte, ch'ei more sconsolato ed io moro beato.
Morte che nel morire m'empie di gioia tutto e di desire.
Se nel morir, altro dolor non sento, di mille mort' il di sarei contento.
De witte en lieflijke zwaan sterft zingend.
En ik bereik wenend mijn levenseinde.
Het is een vreemd lot dat hij zonder troost sterft en dat ik gelukzalig sterf.
Een dood die mij vervult van vreugde en verlangen
Als ik door te sterven geen andere smart voel
Zou ik met genoegen duizend doden per dag willen sterven.
Syrië is neet 't uursjte land oë 't boeteland oorlog veurt.
(Coffessions of an economic hitman, oetgebreid interview)
John Perkins, vreuger werkzaam bie de CIA, neumt 't de "Corporatocratie" en volges hem hubbe de VS e vas sjtappeplan in hun boetelands beleid. Es e land of 'n regering neet mitwirk, dan wurd de regering corrupt gemak. Zigk mer gewoen umgegolle, dur de "Economic Hitmen". Ze kriege vanalles aangeboje, mit es doel dat Amerikaanse bedrieve de lokale bedrieve en nutsvurzieninge kinne uvverneme, um dao vervolges fleenke wins op te make.
D'r volgende sjtap is d'r president of dictator aafzitte en dat is 't werk van de "Jakhalze". Of ze vermoorde 'm, in 'n vleegtuigcrash bevurbeeld, óf dur 'n coup te plege of 't volk in opsjtand te bringe, zoedat zie 'm zelf vervange.
En es alles gefaald hat, dan is oorlog 't litste redmiddel. 't Leefste oorlog tusje ander lan, zoedaste 't zelf neet hoefs te doon en aandersj gewoen zelf.
E vurbeeld van d'r uursjte sjtap is Iran in 1953, vurbeelde van sjtap twie zun Guatemala in 1954, Ecuador en Panama in 1981 en 't mislukt in 2002 in Venezuela. Sjtap driej is bevurbeeld Irak in 2003.
1953 - Iran: Mossadegh umgegolle en aafgezat ten gunste van Sjah
1954 - Guatemala: Arbenz aafgezat
1981 - Ecuador: Roldos sjterft dur vleegtuigcrash in mei
1981 - Panama: Torijjos 't zelfde, in juni
2002 - Venezuela: 't volk kump neet in opsjtand tenge Chavez
2003 - Irak: oorlog um olie
En volges meech kinse dao an toevoege:
2001-noe - Afghanistan: Taliban verdreve, me mach nog ummer neet in han.
2011 - Tunesië: president traejt aaf
2011 - Egypte: president traejt aaf
2011 - Jemen: president traejt aaf
2011 - Libië: dictator vermoord
2011-noe - Syrië: burgeroorlog, president nog neet aafgetroje
"Vänner och Frände" is 'n Zjweedse middeliëwse ballade, letterlik: Vrun en Familie. 't Gaet uvver 'n gearrangeerd huwelik bie de hoege adel. Ziëvaarders nudigde zichzelf oet, keme op de broelof en gonge d'r mit de broëd vandur:
Vänner och fränder de lade om rãd - - - Vrun en familie keme same vur advies
Hur de skulle gifta bort sin fränka i ãr - - - Um 't maedsje te lotte trowwe
Uti rosen - - - Bleujende jeug
Lade om rãd - - - Keme same vur advies
Hur de skulle gifta bort sin fränka i ãr - - - Um 't maedsje te lotte trowwe
(van Garmarna)
Dig vill giva en kungason till man - - - Vur wille daste mit 'nne kunningszoën trows
Som haver mera guld än lille Roland haver land - - - Dae mië gaod hat dan Roland land hat
Uti rosen - - - Bleujende jeug
Kungason till man - - - Daste mit 'nne kunningszoën trows
Som haver mera guld än lille Roland haver land - - - Dae mië gaod hat dan Roland land hat
(van Annwn)
Om onsdan och torsdan blandades vin - - - Gonstig en donderdig woort d'r wien gemak
Om fredan och lördan dracks hederdagen in - - - Vriedig en zotterdig woort de broelof geveerd
Uti rosen - - - Bleujende jeug
Blandades vin - - - Woort d'r wien gemak
Om fredan och lördan dracks hederdagen in - - - Vriedig en zotterdig woort de broelof geveerd
(van In Extremo)
De drucko i dagar de drucko i tre - - - Ze droonke dagelank, ze droonke vur driej
Men inte ville bruden ãt sängarne se - - - Me de broëd wool neet 't bid in
Uti rosen - - - Bleujende jeug
Drucko i tre - - - Ze droonke vur driej
Men inte ville bruden ãt sängarne se - - - Me de broëd wool neet 't bid in
Sã lyster det Jungfrun ãt högan loftet gã - - - De broëd rende blojend nao boete
Sã springer hon den vägen mot sjöastranden lãg - - - Ze rende nao 't meer
Uti rosen - - - Bleujende jeug
Högan loftet gã - - - Blojend nao boete
Sã springer hon den vägen mot sjöastranden lãg - - - Ze rende nao 't meer
Murge is 't 200 jaor gelaeje: d'r groetste veldsjlag vur d'r Uursjte Weldoorlog. Bekans gaene kint 'm; 't is d'r Sjlag bie Leipzig, van 16 pies 19 oktober 1813, tusje Napoleon en de 6e coalitie.
Ederaen kint Napoleon en och ederaen kint Waterloo (1815), d'r toch nao Rusland (1812), zienge veldtoch in Egypte, dat e van Corsica keem, zichzelf tot keizer kruunde en verbanne woord nao Elba en Sint Helena. Me bekans gaene kint Leipzig, terwiel e totaal neet oonbelangriek waor.
Tenge Frankriek zun in totaal 7 coalities gewes, eders kier van versjillende samesjtilling. Groët-Brittannië is alling bie de 4e coalitie neer d'r bie, me bie die andere eders kier. Vurname andere partieje zun Oosteriek en Rusland, die aafwisselend waal en neet mit dunt. Neet umdat ze neet wille, me umdat ze versjlage zun of umdat Napoleon e verdrag mit hun hat gesjlote. Vur de res dun soms klinger lande mit zoe wie: Zjwede, 't Ottomaanse Riek, Sakse, Pruusje, Holland/Nederland, Sjpanje, Portugal, Napels, Italië enz.
De uursjte 2 coalities zun nog tenge de Franse Revolutionaire van 1792-1797 en van 1799-1802. Napoleon wit de 3e coalitie te versjloon bie d'r Sjlag bie Austerlitz in december 1805. D'r Sjlag bie Jena en Auerstedt in oktober 1806 is de belangriekste uvverwinning tenge de 4e coalitie en d'r Sjlag bie Wagram is de belangriekste tenge de 5e coalitie in 1809. Me in dat jaor verluus Napoleon zienge uursjte groete sjlag, bie Aspern-Eßling, tenge de Oosteriekers. Dao verluus hee och zienge maarsjalk - en gojje vrund - Lannes. In 1810 trowt hee mit Marie-Louise va Oosteriek en dan is hee op zieng toppeunt va zieng mach.
Vanaf 1811 begint 't bergaaf te goe mit Napoleon. Hee kint ging controle kriege uvver 't Iberisch schiereiland. "Guerilla" is neet vur niks e Sjpaans woord. Hee hat zienge broor Louis kunning va Holland gemak in 1806, me in 1810 lieft e 't bie z'n keizerriek in, umdat Louis te Hollensj waor gewore. In 1808 hat e zienge andere broor Jozef kunning va Sjpanje gemak. Me och dae faalt, in Napoleons owwe. Napoleon wilt 'm goon helpe, me wurd tegeliek bedreigd dur 'n nuuj coalitie in 't ooste.
Rusland wil namelik Pole (op dat moment 't Hertogdom Warschau) inneme, dat oonder Franse controle sjtaet en ze wille och oet 't Continentaal Stelsel sjtappe. Napoleon wil zieng ouw tactiek wer toepasse: ten aanval! Dus hee trik in 1812 ten sjtrijde tenge de Russe, me vur waete wie dat aaflup: van de ruim 600.000 seldaote, kump amper 5% truuk. De Pruusje sjlete zich aan bie de coalitie van Groët-Brittannië, Oosteriek en Rusland en dis groëtmachte van Europa ruke hun kans. Me Napoleon wit mit e nuuj leger de Pruusje en Russe te versjloon in mei 1813. Och d'r Sjlag bie Dresde op 26-27 augustus is 'n Franse uvverwinning, me op 30 augustus verleze de Franse d'r Sjlag bie Kulm. Och luk 't de Franse neet um daonao Berlien in te neme. Och Beiere sjluut zich noe aan bie de coalitie, die dur de Duutsjers noe 'die Befreiungskriege' geneump were.
Napoleon trik zich truuk tot Leipzig. Dao sjtun zoe'n 195.000 Franse tengenuvver 350.000 Pruusje, Oosteriekse, Zjweedse, Sakse en Russische seldaote. Dur 't groete aantal nationaliteite wurd 't och wal d'r Volkeresjlag geneump. Ruum 90.000 seldaote gun doëd of zun gewond, zoe'n 30.000 Franse were gevange genome en nog 'n 5000 Franse laope uvver.
Op 16 oktober vilt Napoleon aan en wit nog bekans te winne. Roond 5 oor sjmiddigs lut hee zelfs de klokke loewe i Leipzig. Me hee misde juus e paar reservetroepe, die opgehouwe woorte, en e verluus. Op 17 oktober gebäört vrie wienig, behalve dat allebei de kante zich hergroepere en mit name de coalitie väöl versjterkinge kriet. Op 18 oktober valle de coalitielegers aan oonder leiding van d'r Oosteriekse maarsjalk Schwarzenberg. Bie de Pruusje hat maarsjalk Blücher de leiding en bie de Zjwede d'r kroënpreens Karel Johan, dae vur zieng adoptie dur d'r Zjweedse kunning nog es maarsjalk Bernadotte oonder Napoleon deende. Nao 9 oor vechte drieve ze de Franse truuk tot in de sjtad.
In die nach begint Napoleon zieng troepe truuk te trikke, uvver 'n brugk uvver de Elster. Schwarzenberg hat respec vur Napoleon en lut 'm zienge gaank goe. De Franse beende explosieve oonder de brugk, zoedat die neet in vijandelike han kin valle. In d'r naodemiddig van 19 oktober bleus alling 'nne bange Franse korporaal te vreug de brugk op en zoe were 30.000 Franse gedwonge zich uvver te geve.
De sjtad en 't gebied roond Leipzig liegk vol mit doeje en gewonde. Ze were uursj beroofd van hun klijjer, wapes en wat ze nog mië bie zich hubbe. Me ze motte nog begrave were. De bevolking wurd gedwonge um ze te begrave, aandersj were ze nao Siberië gesjik. Dat zou nog monde goon dore en d'r breke al gauw ziektes oet, wie cholera en tyfus.
Napoleon wurd truukgedreve tot achter de Rijn. De Hollendere verwelkomme op 30 november Willem Frederik, dae op 2 december kunning wurd. De coalitietroepe valle Frankriek binne en op 9 maart 1814 beje ze Napoleon zelfs 'n wapesjtilsjtand aan. Me dan mot hee al zieng veroverde gebiede truukgeve. Hee weigert. De legers valle op 30 maart Paries binne en op 6 april traejt Napoleon aaf en beneump zienge zoon tot keizer Napoleon II (3 jaor aod en op dat moment al op de vluch mit Marie-Louise). Op 11 april taekent Napoleon oeteindelik 't Verdrag van Fontainebleau, oemit hee aafsjtand daet van d'r Franse troën en och al zieng familielede. Hee maog keizer blieve, me alling van Elba.
Vur waete dat e dat neet lang volhult, e ontsjnapt, wit wer de mach uvver Frankriek te kriege, me wurd in Waterloo definitief versjlage en e sjtukske wiër verbanne: nao Sint Helena, oë hee in 1821 zal sjterve.
D'r Sjlag bie Leipzig is dis week dus 200 jaor gelaeje en dat wurd geveerd/herdach in en um Leipzig. 't Monument dat in 1913 is opgerich, is gans opgeknap. 't Waor namelik gans zjwart gewore van d'r raok van de industrie, me 't is noe wer gans zuver. Me ech sjoen is 't neet, 't is erg bombastisch, 'nne mix tusje germaans en communistisch. Los daovan wurd d'r vanalles gedoe dis week, 'n lezing mit o.a. Geert Mak en op zoondig 'living history'. Mië is hie te veende: http://www.voelkerschlacht-jubilaeum.de/
Syrië is, volges meech, e vurbeeld van modern imperialisme en kolonialisme. 't Zichtbare kolonialisme is nao WO II aafgenome, me 't gong oonzichtbaar dur. De Amerikane neumde 't zelf "het rode gevaar" es 't uvver de Sovjetunie en 't Communisme gong. Me de kapitalistische VS hubbe datzelfde gedoon, alling oonzichtbaar. Recente vurbeelde zun Afghanistan en Irak, me volges meech is och "de Arabische Lente" e vurbeeld daovan.
(Economic Hitman, in 't kort)
't Monetair sjtilsel is gebaseerd op sjuld. Geld kin alling mer gemak were es d'r sjuld tengenuvver sjtaet. Dat zieste bie deechzelf, este geld liëns bie de bank, me och banke en uvverhede gelle geld, dus hubbe sjuld. Dat zou ansich gae probleem zie, want 't ergste kump nog: rente. Este al 't geld op de weld hubs geliënd, kinse dat nooit truukbetale, want de huls ummer de rente uvver. Dus moste dat wer liëne en dao kump dan och wer rente op: 'n perpetuum mobile. De mos ummer mië truukgeve dan daste kroogs en dus moste 't in natura truukbetale: arbeid, ofwel moderne sjlaverniej. Edere werknemer is dus 'nne sjlaaf.
(Zeitgeist Addendum)
Datzelfde geldt och vur lan, die hubbe lieninge bie de Wereldbank of IMF en motte dao och rente an betale. Dun ze dat neet, dan merke ze de gevolge. Ze were och sjlaaf gemak en zoe wurd e wereldrijk zichbaar:
(Zeitgeist Addendum deel 1, Hollensj oondertiteld)
Villemann og Magnhild is e Noors leedsje, dat dao oonder versjillende name bekind is en wiër och in Zjwede, Denemarke en Iesland bekind is. In Duutsjland is 'n kortere versie bekind.
(dur Arve Moen)
't Leedsje is aod, middeliews, me wie aod precies en van wae en van oë, dat is neet bekind. 't Is väöl te hure op middeliewse evenemente en wurd dan dik gezonge esof 't uvver ruige vikinge gaet. Me 't is e romantisch verhaol, uvver Villemann en Magnhild.
(dur Villons Erben)
Villemann hat 'n brugk geboewd zoedat Magnhild kin vluchte. Me op de brugk roetsjt häör peerd oet en ze vilt in 't water. Dao wurd ze vasgehouwe dur 'n trol. Villemann sjpult op zieng harp en wit zoe Magnhild vrie te kriege en de krach van de trol te breke.
(Villeman og Magnhild)
Villemann gjekk seg te storan å, - - - Villemann (Wildeman) ging nao de rivier
Hei fagraste lindelauvi alle. - - - Nao de sjoenste van alle lindebeum
Der han ville gullharpa slå. - - - Dao woolt hee de gaodharp sjpeule
For de runerne de lyster han å vinne. - - - Want de rune gove hem väöl geluk
(dur Bergtatt)
Villemann gjenge for straumen å stå, - - - Villemann gong tenge de sjtreum in sjtoon
Mesterleg kunne han gullharpa slå. - - - Maesterlik koes hee de gaodharp sjpeule
(dur Rita Eriksen)
Han leika med lente, han leika med list, - - - Hee sjpulde ze fië, hee sjpulde ze sjlim
Og fugelen tagna på grønande kvist. - - - D'r voggel woort sjtil op d'r greune baom
(dur Storm)
Han leika med lente, han leika med gny, - - - Hee sjpulde ze fië, hee sjpulde ze hel
Han leika Magnhild av nykkens arm. - - - Hee sjpulde Magnhild vrie oet de erm van de trol
(dur Kari Tauring)
Men då steig trolli upp or djupaste sjø, - - - Toen sjteeg de trol oet de deeptes van 't meer
Det gjalla i berg og det runga i sky. - - - Ze rommelde in de berge en ze sjtorte neer in de wolke
(dur Milwaukee)
Då slo han si harpe til bonns i sin harm, - - - Toen sjloog hee de harp, mit alle gebundelde woede
Og utvinner krafti av trollenes arm. - - - En noom toen alle krach en mach van de trol.
Syrië is al 2,5 jaor lank 't toneel van 'nne gruwelike burgeroorlog. Me dae naam dik neet gans de lading, want 't is neet alling 'nne binnelandse oorlog. In edere oorlog sjpeule buurlan en de groëtmachte 'n rol. Neem alling al de "neutraliteit" van Nederland in d'r Uursjte Weldoorlog. Nederland hat good verdeend an dae versjrikkelike "Groete Oorlog". Nederland verkoch neet alling wapes an allebei de kampe, Nederland hou vanaf 1900 de groetste cocaïnefabriek, oë cocaplante oet Nederlands-Indië woorte verwirk tot cocaïne. De fabriek kroog 'n vriesjtilling van 't exportverbod op medische producte. Zoe koeste bevurbeeld luuj in Ingeland kadootjes sjikke nao hun familielid an 't front, oë dan cocaïne en sjterke drank in zoot. Want alling die combinatie mak 'nne miensj zoe gek um de laopgrave oet te kroepe en rech de kuggel in te renne.
Vur waete dat d'r Kouwe Oorlog nooit ech oetgevochte is, me och waet vur dat bekans alle oorloge, conflicte en e groët aantal "incidente" in dae tied gerelateerd waore an dae Kouwe Oorlog. Neem noe d'r oorlog in Vietnam, dae kinse neet los zie van d'r Kouwe Oorlog. 't Zelfde geldt vur d'r Koreaoorlog, Cubacrisis, Hongaarse Opsjtand, Praagse Lente en natuurlik Afghanistan. Och nao d'r Kouwe Oorlog waore bevurbeeld de Golfoorloge van '91 en '03 dudelik mit boetelanse inbring.
Eder land hat dus belange in 't boeteland en wil vrun te vreund houwe en wil vijande 't leefste kwiet. Mit name de groëtmachte investere dao väöl in. Bie de NAVO/Marshallhulp en Warschaupact is die invloed dudelik, me bie 'n gans aantal gebäörtenisse is dat neet zoe dudelik. Zoe hat de Amerikaanse CIA e gans plan um invloed te kriege / houwe in 't boeteland.
Veer kinne de Middeliëwe vurral es 'nne duustere tiëd. Vur koppele ze drek an de pest, heksevervolging, honger, ridders en horige boere. Me este deech e bietsje d'rin verdeeps, zun ze väöl rieker dan dat veer deenke.
Op de uursjte plaatsj mot vur van 't vuroordeel aaf dat veer deenke dat tusje de val van 't Romeinse Riek en de Renaissance niks gebäörd is en d'r tiëd zelfs achteroet gong. Vur kinne al 'ns beginne mit ze op te sjplitse in grofweg 3 periodes: de vreuge, de hoëge en de late middeliëwe. De hoëge (of hoofse) middeliëwe zun ongeveer van 1000 pies 1200 en de ander natuurlik d'r vur en d'r nao. De hoofse periode is d'r tiëd van de kruustochte, de ridders en jonkvrouwe. Och de dicht- en zangkunst kump dan fleenk op. Neem noe dit leed:
(Palästinelied van Walther von der Vogelweide)
't "Palästinalied" is gesjreve dur d'r bekindste Duutsje middeliëwse dichter Walther von der Vogelweide. Dae laefde oongevaer van 1170 pies 1230 en dit leed is 't enige oë och de melodie van bewaard is gebleve. 't Gaet uvver d'r viefde kruustocht (1217-1221) en 't is neet zekker of Walther dao zelf an mitgedoe hat.
Álrêrst lébe ich mir werde, - - - Vur 't uursj laef eech waerdig,
sît mîn sündic ouge siht - - - sinds mieng zondige owwe zeen:
daz here lant und ouch die erde, - - - 't reine land en och de aerd,
der man sô vil êren giht. - - - dat me zoe väöl iër gieft.
ez ist geschehen, des ich ie bat: - - - 't Is gebäörd, oë eech vur baejde:
ích bin komen an die stat, - - - eech bin op de plaatsj gekomme,
dâ got menischlîchen trat. - - - oë God miensj gewore is.
(Palästinalied van Annwn)
Schoeniu lant, rîch unde hêre, - - - Sjoen land, riek en heerlik,
swaz ich der noch hân gesehen, - - - wat eech tot noe hub gezie;
sô bist dûs ir aller êre. - - - Deer zeut al hun kroëne.
waz ist wunders hie geschehen! - - - Wat e woonder is hie gebäörd!
daz ein magt ein kint gebar, - - - Dat 'n maagd e keend baarde,
hêre über áller engel schar, - - - verheve bovve 't ingeleriek;
wáz daz niht ein wunder gar? - - - waor dat gae gans woonder?
(Palästinalied van Qntal)
Hie liez er sich reine toufen, - - - Hie leet d'r Reine zich däöpe,
daz der mensche reine sî. - - - zoedat d'r miensj wer rein zou zie.
dô liez er sich hie verkoufen, - - - Dan leet Heë zich verkaope,
daz wir eigen wurden frî. - - - zoedat veer, liefeigene vrie zouwe zie;
anders waeren wir verlorn. - - - aandersj wuur veer verlore.
wól dir, spér, kriuze únde dorn! - - - Gezengend bis Deech, sjpeer, kruus en doorn!
wê dir, heiden, dáz ist dir zorn! - - - Wee deer, heidene, dat is euche toorn!
(Palästinalied)
Dô ér sich wolte über úns erbarmen, - - - Umdat e genade vur os hou;
dô leit er den grimmen tôt, - - - umdat e d'r wrede doëd liejde:
ér vil rîch über úns vil armen, - - - Hee, zoe almachtig, uvver oos, zoe ermzelig,
daz wir komen ûz der nôt. - - - zoedat veer oet de ellende kaome.
daz in dô des niht verdrôz, - - - Dat hat 'm neet geïriteerd,
dâst ein wunder alze grôz, - - - dat is e groët woonder,
aller wunder übergenôz. - - - van alle woondere, zoe groët
(Palästinalied van In Extremo)
Kristen, juden und die heiden - - - Christene, jude en heidene
jehent, daz díz ir erbe sî. - - - bewaere dat dit hun erfgood is.
gót, müeze éz ze rehte scheiden - - - God mot 't iërlik bepale
durch die sîne namen drî. - - - dur zieng driej name.
al diu werlt, diu strîtet her: - - - De ganse weld sjtriejt hie uvver:
wir sîn an der rehten ger. - - - Veer sjtun an d'r gojje kant;
reht ist, daz er uns gewer! - - - Good, umdat hee dat zoe bepaald!
Syrië is neet 't enige land in de regio oë oonrus is. 't Is allemaol begonne op 18 december 2010, wie Mohammed Bouazizi zichzelf in brand sjtook in Tunis, Tunesië. Hie de lan, gebäörtenisse en resultate op 'n riej:
Tunesië:
18 december 2010 - Mohammed Bouazizi sjtik zichzelf in brand, sjtart proteste
14 januari 2011 - Regering traejt aaf, President vlucht
23 oktober 2011 - Nuuj grondwet
Algerije:
29 december 2010 - Begin proteste
23 februari 2011 - Opheffe noodtoesjtand (nao 19 jaor)
Jordanië:
14 januari 2011 - Begin proteste
Kunning Abdullah II zit 4 kier d'r premier aaf, in: feb 2011, okt 2011, apr 2012 en okt 2012
Oman:
17 januari 2011 - Begin proteste
27 februari 2011 - Sultan daet democratische en economische hervurminge
Egypte:
25 januari 2011 - Begin proteste
11 februari 2011 - President en regering traeje aaf, leger nimt mach uvver, Mubarak wurd later tot leveslang veroordeeld
14 februari 2011 - Leger wil nuuj grondwet
31 mei 2012 - Einde noodtoesjtand (nao 31 jaor)
30 juni 2012 - Morsi (Moslimbroeders) democratisch gekoze tot president
juli 2013 - Leger zit president Morsi aaf
23 september 2013 - Hoege rechters verbeje moslimbroeders
Jemen:
27 januari 2011 - Begin proteste
27 februari 2011 - Regering en president traeja aaf
21 januari 2012 - Ex-president Saleh kriet immuniteit vur vervolging
Djibouti:
28 januari 2011-maart 2011 - Kling proteste
Somalië:
28 januari 2011-juni 2011 - Klink proteste
Soedan:
30 januari 2011 - Begin proteste
21 februari 2011 - President Bashir zal zich in 2015 neet herkierbaar sjtille
Irak:
5 februari 2011 - Premier Maliki zal zich neet vur 3e kier herkiesbaar sjtille
Bahrein:
11 februari 2011 - Kunning Hamad daet economische hervurminge
14 februari 2011 - Begin proteste
Libië:
15 februari 2011 - Begin proteste
18 februari 2011 - Rebelle hubbe Oost-Libië (Benghazi) oonder controle
17 maart 2011 - VN-resolutie mit "no-fly zone"
23 augustus 2011 - Rebelle hubbe och Tripoli oonder controle
20 oktober 2011 - Rebelle neme och Sirte in en arrestere en vermoorde Gaddafi
Koeweit:
19 februari 2011 - Begin proteste
28 november 2011 - Premier traejt aaf
18 december 2011 - Ontbinding parlement
Marokko:
20 februari 2011 - Begin proteste
22 februari 2011 - Politieke hervurminge dur kunning Mohammed VI
20 maart 2011 - Referendum uvver grondwetherziening
Mauretanië:
25 februari - Kling proteste
Libanon:
27 februari - Proteste en politieke hervurminge
Saudi-Arabië:
23 februari 2011 - Kunning Abdullah daet economische hervurminge
11 maart 2011 - Begin proteste
2 april 2011 - Aankondiging verkezinge
29 september 2011 - Verkezinge, vrolluuj maoge in 2015 och sjtimme
Syrië:
15 maart 2011 - Begin proteste
Juli 2011 - Proteste gun dur en were hel neergesjlage, vurral in noorde
31 juli 2011 - Tanks were ingezat tenge de proteste
November/december 2011 - Verergering gevechte tusje leger en rebelle
4 februari 2012 - Bombardemente dur leger op Homs
Maart 2012 - Fleenke gevechte in en roond Aleppo
April 2012 - Oondanks 'n sjtaakt-t-vure zun d'r fleenke gevechte
12 juni 2012 - VN neumt 't burgeroorlog
19 maart 2013 - Gifgasaanval in Aleppo
21 augustus 2013 - Gifgasaanval in Ghouta (Damascus), warsjienlik 1400 doeje en 3600 gewonde
28 september 2013 - VN-resolutie vur vernietiging chemische wapes
Iran:
15 april 2011-18 april 2011 - Groete proteste
15 juni 2013 - Rohani wint presidentsverkezinge
27 september 2013 - Uursjte gesjprek tusje presidente VS en Iran, vanaf 1979
8 oktober 2013 - Och VK in gesjprek mit Iran
Bie 't Requiem van Mozart zun vur aangekomme bie de litste sjtukke. Nao 't Requiem aeternam, 't Kyrie en 't Dies irae, kump 't Domine Jesu Christe en daovan 't twiede deel Hostias et Preces. Dis sjtukke hat Mozart neet mie zelf gesjreve, me zun dur Süssmayr in d'r zelfde sjtijl aafgemak, mit de aanwiezinge en aantaekeninge die hee nog van Mozart hou.
(Domine Jesu Christe van Mozart)
Domine Jesu Christe, Rex gloriae, - - - Heer Jezus Christus, Koning der heerlijkheid,
libera animas omnium fidelium defunctorum - - - bevrijd de zielen van alle gestorven gelovigen
de poenis inferni et de profundo lacu. - - - van de straffen der hel en de diepe [vuur]zee.
Libera eas de ore leonis, - - - Bevrijd ze uit de mond van de leeuw,
ne absorbeat eas Tartarus, - - - dat de afgrond hen niet moge verslinden,
ne cadant in obscurum. - - - dat zij niet in de duisternis mogen vallen.
Sed signifer sanctus Michael - - - Maar de heilige Michael, de vaandeldrager
representet eas in lucem sanctam, - - - moge hen geleiden naar het heilige licht
quam olim Abrahae promisisti - - - dat gij ooit aan Abraham hebt beloofd
et semini eius. - - - en aan zijn zaad.
(Hostias et preces van Mozart)
Hostias et preces tibi, Domine, offerimus. - - - Offers en gebeden, Heer, brengen wij u.
Tu suscipe pro animabus illis - - - Neem ze aan voor die zielen
quarum hodie memoriam facimus. - - - die wij vandaag gedenken.
Face eas, Domine, de morte transire ad vitam, - - - Laat hen, Heer, overgaan van de dood naar het leven
quam olim Abrahae promisisti - - - dat gij ooit aan Abraham hebt beloofd
et semini eius. - - - en aan zijn zaad.
Dan volge, juus wie in 'n gewoen mis, 't Sanctus mit d'r Benedictus en daonao 't Agnus Dei. Me de merks drek dat 't niveau van 't Kyrie, de sfeer van 't Dies irae en de emotie van 't Lacrimosa neet mie truukkump.
(Sanctus van Mozart)
Sanctus, sanctus sanctus - - - Heilig, heilig, heilig
Dominus, Deus sabaoth. - - - Heer God der Heerscharen!
Pleni sunt coeli et terra gloria tua. - - - Hemel en aarde zijn vol van uw heerlijkheid.
Hosanna in excelsis - - - Hosanna in den hoge!
(Benedictus van Mozart)
Benedictus qui venit in nomine Domini. - - - Gezegend is hij die komt in de naam van de Heer.
Hosanna in excelsis. - - - Hosanna in den hoge!
(Agnus Dei van Mozart)
Agnus Dei, - - - Lam Gods,
Qui tollis peccata mundi, - - - dat wegneemt de zonden der wereld,
Dona eis requiem - - - geef hen rust.
Agnus Dei, - - - Lam Gods,
Qui tollis peccata mundi, - - - dat wegneemt de zonden der wereld,
Dona eis requiem - - - geef hen rust.
Agnus Dei, - - - Lam Gods,
Qui tollis peccata mundi, - - - dat wegneemt de zonden der wereld,
Dona eis requiem sempiternam - - - geef hen de eeuwige rust.
En es aafsjleting volgt 't Lux aeterna, oë dus nogmaals gevrogd en gebaejd wurd um 't iëwige leech (=lux aeterna) te lotte sjienge uvver dae wat doëd is.
(Lux aeterna van Mozart)
Lux æterna luceat eis, Domine, - - - Laat het eeuwig licht op hen schijnen, O Heer
cum sanctis tuis in æternum, quia pius es. - - - voor eeuwig bij uw heiligen, omdat Gij liefdevol zijt.
Requiem æternam dona eis, Domine; - - - Schenk hun eeuwige rust, O Heer;
et lux perpetua luceat eis. - - - en laat het eeuwig licht op hen schijnen.
Syrië is al 2,5 jaor 't toneel van oorlog; burgeroorlog, onafhankelikhaedsoorlog, vriejhaedsoorlog, terroriste, rebelle, wieste 't och wils neume. 't Is begonne drek nao Tunesië en Egypte, in januari 2011. Op 21 augustus 2013 zou 'n groete gifgasaanval zie gewes. Dat is de aanleiding gewes vur 't boeteland, de internationale gemeensjap en de VN um in te griepe. Dat ging zoe:
augustus 2012 - Obama (VS) neumt gebruuk van chemische wapes "red line"
19 maart 2013 - Vermoedelike gifgasaanval mit sarin in o.a. Aleppo
31 juli - VN sjprik mit Syrië aaf dat inspecteurs op 3 plaatsje oonderzeuke óf chemische wapes zun gebruuk, neet dur wae
18 augustus - VN-inspecteurs komme aan in Damascus. Ze blieve 2 weke
21 augustus - Gifgasaanval in Damascus, in de wiek Ghouta, mit 150 tot 1500 sjlachtoffers
23 augustus - Kerry en Lavrov wille dat de VN-inspecteurs och nao Ghouta gun, um de aanval te oonderzeuke. De VS (en Weste) besjuldige Assad, Rusland sjleet neet oet dat 't 'n provocatie dur de rebelle is.
24 augustus - VS uvverwaege militair ingriepe. Ze hubbe al 4 marinesjepe en 2 duikbote in de buurt
24 augustus - VN-gezant Kane is aangekomme in Damascus, um Assad te uvvertuge mit te werke an 't oonderzeuk, dat VS, Rusland, Frankriek en VK wille.
25 augustus - Bevolking VS wil neet militair ingriepe in Syrië
25 augustus - Van Assad maoge de VN-inspecteurs murge nao Ghouta
26 augustus - Rusland wil neet dat militair ingegrepe wurd in Syrië
26 augustus - 20 VN-inspecteurs oonderzeuke Ghouta
26 augustus - Weste wil militair ingriepe, mit name Frankriek en VK wille desnoods boete VN um
26 augustus - Kerry is uvvertuug van sjuld Assad
27 augustus - Cameron reupt Brits parlement truuk
28 augustus - Ban Ki-Moon en Rusland wille wachte op resultaat inspecteurs
29 augustus - Obama is och uvvertuug van sjuld Assad, de Britte bewaere bewies te hubbe
29 augustus - Rusland sjikt marinesjepe nao hun Syrische basis Tartus
29 augustus - Brits parlement wil neet militair ingriepe
30 augustus - Hollande wil nog ummer militair ingriepe, och zoonder VK
30 augustus - VN-inspecteurs zun veerdig, Kerry is nog ummer uvvertuug van sjuld Assad en Obama hat nog neet besjlote uvver militair ingriepe
31 augustus - Poetin vindt besjuldiging VS oonzin en wil bewies bie de VN
31 augustus - Obama wil sjteun van parlement vur militair ingriepe
1 september - Arabische Liga besjuldigt Assad en wil dat militair ingegrepe wurd
2 september - Syrië vindt militair ingriepe sjteun an Al-Qaida
3 september - Rusland hat bewies dat rebelle achter gifgasaanval zitte
3 september - Frankriek wil neet alling militair ingriepe en wach op VS
3 september - Ban Ki-Moon wil neet dat VS militair ingriep en wil eenheid in VN-veiligheidsraad
4 september - Senaatscommissie vur BuZa van VS sjtaet achter militair ingriepe
5 september - G20 in Sint-Petersburg gaet mit name uvver Syrië
6 september - Rusland sjikt nog 'n marinesjip nao Tartus
6 september - VS uvverwaegt rebelle militair te traine; CIA traint in Jordanië al rebelle
6 september - D'r blief verdeeldhaed: VS, Frankriek, Turkije, Saudi-Arabië en Australië vs. Rusland, China, Brazilië, Argentinië en India
9 september - Lavrov en Muallem wille diplomatieke oplossing, och maoge de VN-inspecteurs truukkomme, es ze wille
9 september - Kerry: "Es Assad alle chemische wapes inlevert binne 'n week, dan wurd neet militair ingegrepe"
9 september - Lavrov sjtilt vur dat Syrië z'n chemische wapes inlevert
9 september - Ban Ki-Moon wil dat Syrië z'n chemische wapes inlevert
10 september - Syrië is bereid z'n chemische wapes in te levere
10 september - Frankriek wil resolutie uvver inlevere chemische wapes
10 september - Volges Putin is 't plan al besjproke mit Obama tijdens G20
10 september - VS wil uursj diplomatie
10 september - Syrië wil bie Organisatie vur Verbod op Chemische Wapes
10 september - VS-parlement hoef neet mie te sjtimme uvver militair ingriepe
12 september - Rusland: 4 sjtappe: 1. Syrië bie OPCW; 2. Locaties geve; 3. Inspecteurs toelotte; 4. Vernietiging
13 september - China is bliej mit de diplomatieke planne
13 september - Ban Ki-Moon besjuldigt Assad van misdade tenge menselijkheid
14 september - VS en Rusland wille de chemische wapes in 9 mond weghubbe
14 september - Syrië is noe lid van OPCW
16 september - VS, Frankriek en VK wille toch VN-resolutie
16 september - VN-rapport: sarin gebruuk bie gifgasaanval
17 september - Frankriek besjuldigt Assad, Rusland hult mäöglikhaed ope dat rebelle sjuldig zun
19 september - Jordanië wil belangrieke rol vur China
20 september - Iran wil bemiddele
25 september - VN-inspecteurs zun truuk in Damascus
28 september - VN-resolutie: vur 1 juli 2014 alle chemische wapes vernietige
28 september - Syrië zal zich an de resolutie houwe
1 oktober - OPCW-inspecteurs zun aangekomme in Syrië
6 oktober - Uursjte chemische wapes zun gevoonde en vernietigd
8 oktober - OPCW kriet versjterking en wil wapesjtilsjtand um alle plaatsje te oonderzeuke
Uvverzich persone: Assad, president van Syrië
Muallem, minister van BuZa Syrië Obama, president van VS
Kerry, minister van BuZa VS
Hagel, minister van defensie VS Putin, president van Rusland
Lavrov, minister van BuZa Rusland Cameron, premier van VK
Hague, minister van BuZa VK Hollande, president van Frankriek
Fabius, minister van BuZa Frankriek
Vidalies, ministers van defensie Frankriek ?? Li Keqiang, premier van China Rohani, president van Iran Ban Ki-Moon, secretaris-generaal VN
Kane, VN-gezant in Syrië
In e ieder sjtuk hub eech oetgelach wat e Requiem is, dat bekans edere componist e Requiem hat gesjreve, wie 't begin van 't Requiem van Mozart kleenkt en wie hee gesjtorve is terwiel hee nog bezig d'r mit waor.
D'r hubt al 't Requiem aeternam en 't Kyrie gehuurd. In 'n normaal mis kump dan drek 't Gloria, me dat 'lofleed' wurd neet gezonge in 'n doejemis. Och 't Credo wurd neet gezonge, me wal 't Dies irae, althans vreuger.
't Dies irae gaet uvver 'de dag des oordeels', e vas begrip in de Christelijke weld. Me geleuf dat dit leve op Aerd eindig is en 't hienaomaals iëwig is, neet alling os leve, me 't leve an sich. De weld zal ooit vergoon en op dae dag ('de jongste dag') wurd uvver ederaen geoordeeld, dae dan nog laef en dae al ieder gesjtorve is. "Dies irae" betaekent dan och Dag der wraken. De teks is alling vrie onheilsjpellend; uvver de verdoemenis dae de luuj mesjien te wachte sjtaet en tegeliek sjmekend um daovan gered en gesjpaard te blieve.
Mozart begint dan och neet vur niks hiel heftig, bekans Heavy Metal! De "Tuba", de bazuin is och dudelik te hure en de maneer oë op "Rex" wurd gerope, lut al de wanhoop zie.
Hiel typisch is d'r Confutatis: de huurs de helse vlamme opsjtijge, de "Flammis acribus" en daonao huurse mit 'n ingelesjtim sjmeke um bie de gezengende te hure. 't Lacrimosa - mit d'r Pie Jesu Domine - griep dan wer truuk zoe wie hee zieng Requiem begonne is, hiel dramatisch en deep triest, umdat dat de ultieme smeekbede is um gered te were.
Mozart hat 't sjtuk opgesjplits in:
a. Dies irae
b. Tuba mirum
c. Rex tremendae majestatis
d. Recordare
e. Confutatis maledictis
f. Lacrimosa dies illa
(Dies irae van Mozart)
Dies irae, dies illa - - - Dag van toorn, o die dag,
Solvet saeclum in favilla, - - - zal de wereld wegteren tot as,
Teste David cum Sibylla. - - - zoals voorspeld door David en de Sibille.
Quantus tremor est futurus, - - - Wat een siddering zal er zijn,
Quando judex est venturus, - - - wanneer de rechter zal komen,
Cuncta stricte discussurus! - - - om alles streng te oordelen!
(Tuba mirum van Mozart)
Tuba mirum spargens sonum - - - De bazuin, een zonderling geschal verspreidend
Per sepulcra regionum, - - - over de graven van de landen,
Coget omnes ante thronum. - - - roept allen bijeen voor de troon.
Mors stupebit et natura, - - - Dood en leven zullen verstommen,
Cum resurget creatura, - - - wanneer de schepping zal herrijzen,
Judicanti responsura. - - - om voor de rechter rekenschap af te leggen.
Liber scriptus proferetur, - - - Het geschreven boek zal gebracht worden,
In quo totum continetur, - - - waarin alles staat opgetekend,
Unde mundus judicetur. - - - waarop de wereld zal geoordeeld worden.
Judex ergo cum sedebit, - - - Wanneer de rechter zijn plaats inneemt,
Quidquid latet apparebit. - - - zal alles dat verborgen is verschijnen:
Nil inultum remanebit. - - - niets zal ongewroken blijven.
Quid sum miser tunc dicturus? - - - Wat zal ik beklagenswaardige dan zeggen?
Quem patronum rogaturus, - - - Op welke beschermer zal ik een beroep doen,
Cum vix justus sit securus? - - - wanneer zelfs de rechtvaardige nauwelijks zeker is?
(Rex tremendae majestatis van Mozart)
Rex tremendae majestatis, - - - Koning van ontzagwekkende grootsheid,
Qui salvandos salvas gratis, - - - die genadig heelt wie geheeld dient te worden,
Salve me, fons pietatis. - - - red ook mij, bron van genade.
(Recordare van Mozart)
Recordare, Jesu pie, - - - Gedenk, goede Jezus,
Quod sum causa tuae viae: - - - dat ik de reden van Uw komst ben,
Ne me perdas illa die. - - - stort mij niet in het verderf op die dag.
Quaerens me, sedisti, lassus; - - - Trachtend mij te bereiken, liet Gij U vernederen,
Redemisti crucem passus; - - - Gij redde mij door Uw lijden aan het kruis.
Tantus labor non sit cassus. - - - Laat zulk lijden niet vergeefs zijn.
Juste Judex ultionis, - - - Rechtvaardige Rechter der Wrake,
Donum fac remissionis - - - schenk mij de gave der vergiffenis,
Ante diem rationis. - - - nog voor de dag van vergelding.
Ingemisco tanquam reus, - - - Ik kerm als een zondaar die ik ben,
Culpa rubet vultus meus; - - - van mijn schuld kleurt mijn aangezicht rood;
Supplicanti parce, Deus. - - - wees deze smekeling genadig, o God.
Qui Mariam absolvisti, - - - Gij die Maria van schuld hebt bevrijd
Et latronem exaudisti, - - - en het gebed van de rover hebt verhoord,
Mihi quoque spem dedisti. - - - hebt ook mij hoop gegeven.
Preces meae non sunt dignae, - - - Mijn gebeden zijn niet waardig,
Sed tu, bonus, fac benigne, - - - maar Gij, die goed zijt, heb genade,
Ne perenni cremer igne. - - - opdat ik niet zal branden in eeuwig vuur.
Inter oves locum praesta, - - - Geef mij een plaats tussen de schapen
Et ab haedis me sequestra, - - - en zonder mij af van de bokken,
Statuens in parte dextra. - - - laat mij staan aan de rechterzijde.
(Confutatis maledictis van Mozart)
Confutatis maledictis - - - Wanneer de vervloekten zijn verslagen
Flammis acribus addictis, - - - en aan de verterende vlammen worden overgeleverd,
Voca me cum benedictis. - - - roep mij dan bij de gezegenden.
Oro supplex et acclinis - - - Ik bid, smekend en knielend,
Cor contritum quasi cinis, - - - mijn hart bijna tot as gekrompen:
Gere curam mei finis. - - - draag zorg voor mij in mijn laatste uur.
(Lacrimosa dies illa van Mozart)
Lacrimosa dies illa, - - - Die tranenrijke dag,
Qua resurget ex favilla - - - waarop uit zijn as herrijzen zal,
Judicandus homo reus: - - - de zondige mens om geoordeeld te worden
Huic ergo parce, Deus: - - - ontzie dan deze mens, o God,
Pie Jesu Domine: - - - Goede Heer Jezus,
Dona eis requiem, Amen. - - - schenk hen de rust, Amen.
't Woord "requiem" betaekent "rust" in 't Latien. 't Kump van 't uursjte woord oet de doejemis. Eder mis besjtaet oet vaste en wisselende gezange. Eder gezang kriet d'r naam van de uursjte wäörd. De vaste gezange zun: 't Kyrie, 't Gloria, 't Credo, 't Sanctus mit d'r Benedictus en 't Agnus Dei. De lofzang Gloria en de geloofsbelijdenis Credo were bie 'n doejemis neet gezonge. D'r zitte dan wal wer aander gezange tusje:
1. Requiem aeternam (introïtus)
2. Kyrie
3. Requiem aeternam (graduale)
4. Absolve (tractus)
5. Dies irae (sequentia)
6. Domine Jesu Christe (offertorium / offergave)
7. Sanctus
8. Agnus Dei
9. Lux aeterna (communio / communie)
10. In paradisum
(Requiem aeternam in 't Gregoriaans)
Requiem aeternam dona eis, Domine. Et lux perpetua luceat eis. Te decet hymnus, Deus, in Sion. Et tibi reddetur votum in Jerusalem. Exaudi orationem meam. Ad te omnis caro veniet.
Geef hun eeuwige rust, o Heer. En laat het eeuwig licht op hen schijnen. U komt de lofzang toe. Een gelofte zal U betaald worden in Jeruzalem. Verhoor mijn gebed. Alle vlees zal voor U komen.
Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison.
Heer, wees ons genadig. Christus, wees ons genadig. Heer, wees ons genadig.
Nevve 't sjtandaard Gregoriaanse Requiem, hubbe nog tig componiste versjillende versies op 't Requiem gesjreve. De bekindste (en sjoenste) is van Wolfgang Amadeus Mozart. Althans e gedeelte d'r va, want hee is zelf gesjtorve terwiel hee 't an 't sjrieve waor. Zieng vrow Constanze hat 't lotte aafmake dur Franz Xaver Süssmayr, umdat 't 'n besjtild werk waor (van 'nne anonieme opdrachgever). In d'r film Amadeus wurd de suggestie gewek dat Mozart 't Requiem sjrief vur z'n aege begreffenis, terwiel 't aegelik vur d'r uursjte jaordeens van de vrow van graaf Franz von Walsegg waor.
Mozart lut sommige sjtukke weg en hat mit name 't Dies irae opgesjplis, zoedat die sjtukke 'nne aege naam kriege:
1. Requiem aeternam
2. Kyrie
3a. Dies irae
3b. Tuba mirum
3c. Rex tremendae majestatis
3d. Recordare, Jesu pie
3e. Confutatis maledictis
3f. Lacrimosa dies illa
4a. Domine Jesu Christe
4b. Hostias et preces
5a. Sanctus
5b. Benedictus
6. Agnus Dei
7. Lux aeterna
Alling 't Requiem aeternam is gans van Mozart zelf. Van 't Kyrie, Dies irae t/m Confutatis hat e de koerpartieje gans gesjreve, juus wie de uursjte 8 maote van 't Lacrimosa. De res is dus dur Süssmayr gesjreve.
(Requiem aeternam en Kyrie van Mozart)
In 't Requiem aeternam wit hee drek 'nne hiele duustere en trieste sfeer neer te zitte. Dit mót ech d'r duusterse dag were en dat luk 'm good, vurral mit 't dramatische "Et lux perpetua" (1:30 en 4:05). Bie 't Kyrie (begint op 4:45) sjpringe de zestiende noete van de ing op de ander sjtim en vanaf 6:10 beginne ze bie de basse en klimme ze ummer hoeger, tot bie de soprane die 6:30 en 6:45 bekans kleenke wie ingele. De sjoenste maote van 't ganse sjtuk!
